Uchylenie kary porządkowej
Pracownik ma interes prawny i może domagać się orzeczenia Sądu pracy o uchyleniu z mocą wsteczną kary porządkowej (od daty ukarania), która została uznana za niebyłą z mocy prawa zgodnie z art. 113 K.p. z upływem roku nienagannej pracy w toku procesu sądowego, jeżeli pozwany pracodawca zaprzecza racjom o zastosowaniu kary porządkowej z naruszeniem przepisów prawa.
Droga sądowa
Zgodnie z art. 112 § K.p. pracownik może w terminie 14 dni od otrzymania zawiadomienia o odrzuceniu sprzeciwu wystąpić do Sądu pracy z powództwem o uchylenie kary porządkowej. Ten tryb jest dopuszczalny jedynie w przypadku złożenia uprzednio sprzeciwu do pracodawcy w przepisanym terminie, ponieważ jedynie wyczerpanie procedury wewnątrzzakładowej uprawnia pracownika do skorzystania z drogi sądowej (tak też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1999 r., sygn. akt: I PKN 644/98).
Rok nienagannej pracy i uznanie kary za niebyłą
Jednakże w świetle art. 113 § 1 K.p. karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy. Pracodawca może, z własnej inicjatywy lub na wniosek reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, uznać karę za niebyłą przed upływem tego terminu. Oznacza, to iż może zdarzyć się sytuacja, w której postępowanie wszczęte pozwem o uchylenie kary porządkowej może się przedłużyć i trwać ponad rok. W tym czasie dojdzie do zatarcia kary z mocy prawa. Wobec powyższego należy określić, czy po tym okresie dopuszczalne jest przez Sąd pracy rozstrzygnięcie merytoryczne co od zastosowanej wobec pracownika kary porządkowej.
Rekomendowany produkt: Przyczyny rozwiązywania umów o pracę w praktyce i orzecznictwie sądowym
Usunięcie zawiadomienia o ukaraniu z akt osobowych pracownika - skutki
Podkreślić należy, iż uznanie kary porządkowej za niebyłą z mocy prawa następuje niezależnie od woli stron stosunku pracy i wprawdzie niweczy skutki związane z tym ukaraniem - poprzez usunięcie zawiadomienia o ukaraniu z akt osobowych pracownika, ale wywołuje jedynie skutek w postaci niemożności powoływania się na fakt ukarania pracownika. Co nie oznacza, iż pracodawca nie może powoływać się na okoliczności stanowiące podstawę wymierzenia kary dla wykazania, że mimo wychowawczego oddziaływania pracownik nie zmienił swego stosunku do przyjętych na siebie obowiązków pracowniczych i dlatego jego późniejsze zachowanie oceniane w dłuższym okresie jest na tyle naganne, że uzasadnia wypowiedzenie mu umowy o pracę (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1985 r., sygn. akt: III PZP 10/85). Także takie okoliczności pomimo uznania kary za niebyłą mogą być wzięte pod uwagę przy ocenie wykonywania obowiązków pracowniczych (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 1986 r., sygn. akt: III PZP 12/86).
Zapraszamy na FORUM
Przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie umowy
Powyższe w konsekwencji oznacza, iż zastosowanie wobec pracownika kary porządkowej nie wyklucza możliwości uznania tego samego przewinienia będącego podstawą nałożenia kary za przyczynę na tyle istotną, iż uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 października 1995 r., sygn. akt: I PRN 77/95) lub rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 1997 r., sygn. akt: I PKN 40/97).
Interes pracownika w sądowym uchyleniu kary porządkowej
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 czerwca 2002 r. (sygn. akt: III PZP 10/02) wskazał, iż interes prawny pracownika ukaranego karą porządkową, który domaga się przed sądem pracy uchylenia kary porządkowej polega nie tylko na żądaniu unicestwienia z mocą wsteczną (od daty zastosowania kary porządkowej) tego godzącego w jego dobra osobiste ukarania, ale może ponadto zapobiegać możliwości powoływania się na okoliczności stanowiące podstawę zastosowania bezprawnej sankcji porządkowej przy ewentualnym podejmowaniu i uzasadnianiu przez pracodawcę czynności rozwiązujących stosunek pracy. Takich oczekiwań pracownika nie spełnia uznanie kary porządkowej za niebyłą z mocy prawa (art. 113 § 1 K.p.), które wywołuje skutki prawne dopiero po roku nienagannej pracy i niezależnie od woli pozwanego pracodawcy, co nie pozbawia go możliwości powoływania się na okoliczności stanowiące podstawę wymierzenia kary porządkowej dla innych celów wskazanych powyżej.
Kara porządkowa a naruszenie dóbr osobistych pracownika
Oznacza to, że pracownik może domagać się rozstrzygnięcia co do istoty przez Sąd pracy w zakresie uchylenia z mocą wsteczną kary porządkowej (od daty ukarania), która zatarła się z mocy prawa z upływem roku nienagannej pracy w toku długotrwałego postępowania sądowego, jeżeli pozwany pracodawca zaprzecza racjom o zastosowaniu kary porządkowej z naruszeniem przepisów prawa.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy