Groźba bezprawna
Groźba oznacza działanie celowe, skierowane na osiągnięcie zamierzonego przez grożącego celu, a mianowicie na uzyskaniu oświadczenia woli określonej treści (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 maja 2013 r., I ACa 104/13, LEX nr 1327515). Za wadliwe może zostać uznane jedynie oświadczenie woli złożone pod wpływem groźby bezprawnej. Według utrwalonego w orzecznictwie poglądu, groźba bezprawna oznacza zagrożenie podjęciem działania niezgodnego z prawem lub zasadami współżycia społecznego (użycie bezprawnego środka) albo działania zgodnego z prawem, ale zmierzającego do osiągnięcia celu niezgodnego z prawem (bezprawność celu), przy czym uwzględniać należy wszystkie okoliczności sprawy (w szczególności sposób zachowania się stron).
Zdaniem Sądu Najwyższego nie mamy do czynienia z bezprawną groźbą w sytuacji, gdy pracodawca jedynie wskazuje na możliwość zastosowania środków, do użycia których jest uprawniony.
Uprawnienia pracodawcy
Do uprawnień pracodawcy należy m.in. podejmowanie decyzji kadrowych, w przedmiocie przeniesienia na inne stanowisko, do zwolnienia pracownika włącznie, szczególnie w sytuacjach konfliktowych (wyrok SN z dnia 10 października 2002 r., I PKN 439/01, Pr. Pracy nr 4/2003, s. 37).
Redakcja poleca produkt: KODEKS PRACY 2015 z komentarzem + CD
Brak zgody na przekształcenie umowy bezterminowej w terminową
Zdaniem SN wyrażonym w wyroku z dnia 5 sierpnia 1980 r. (I PR 52/80) nie stanowi bezprawnej groźby – w rozumieniu art. 87 k.c. – oświadczenie zakładu, że wypowie podwładnemu angaż, jeżeli ten nie zgodzi się na propozycję przekształcenia dotychczasowej umowy na czas nieokreślony w terminową.
Poinformowanie pracownika o zamiarze rozwiązania umowy a groźba bezprawna
Nie można stawiać znaku równości między poinformowaniem pracownika o zamiarze rozwiązania z nim umowy o pracę a groźbą bezprawną. W związku z tym poinformowanie pracownika przez przełożonego o negatywnej ocenie jego działania i wskazanie mu możliwych konsekwencji prawnych, w tym uprzedzenie o możliwości rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, nie stanowi groźby bezprawnej w rozumieniu art. 87 k.c. w zw. z art. 300 k.p. (wyrok SN z dnia 8 maja 2002 r., I PKN 160/01, LEX nr 564458).
Jeżeli pracownik podejmuje decyzję w warunkach pewnej presji - ma możliwość zastanowienia się nad konkretną propozycją - nie oznacza jeszcze, iż presja ta jest równoznaczna z celem pracodawcy polegającym na dążeniu do wymuszenia na pracowniku zgody na rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron. „Propozycja” pracodawcy ma umożliwić pracownikowi przedstawienie swoich racji, czy stworzenie szansy na bardziej korzystny dla niego sposób rozwiązania z nim umowy, co nie oznacza, że jej celem jest wymuszenie na nim określonego oświadczenia woli.
W wyroku z dnia 17 lutego 2004 r. (I PK 253/03) SN podkreślił, że zagrożenie rozwiązania angażu usprawiedliwione tym, że druga strona nie wykonuje ciążących na niej obowiązków lub wykonuje je nienależycie, nie jest działaniem bezprawnym w rozumieniu art. 87 k.c. Stanowi tylko zapowiedź możliwości wykonania uprawnienia kształtującego wynikającego z umowy.
Zadaj pytanie na FORUM