Co oznacza termin zawity (prekluzyjny)? Cechą terminu prekluzyjnego jest, że jego upływ prowadzi - nie do przedawnienia - ale do całkowitego wygaśnięcia roszczenia. Sądy pracy uwzględniają ich upływ z urzędu a nie tylko jak przy przedawnieniu na zarzut strony. Terminy prekluzyjne są terminami, które nie mogą być przywrócone. Terminy te nie mogą być przez strony skracane czy przedłużane.
Terminy zawite mogą zawierać:
- umowy o pracę,
- oficjalne porozumienia między pracodawcę a radą zakładową (tzw. Betriebsvereinbarung) albo
- układy zbiorowe pracy.
Terminy zawite wyparły w praktyce prawa pracy ustawowe terminy przedawnienia.
Nowość: Umowy zlecenia 2015
Rozróżnia się przy tym jednostopniowe i dwustopniowe terminy zawite. Przy jednostopniowych terminach zawitych jest przewidziany termin do zgłoszenia roszczenia albo termin do wniesienia pozwu do sądu pracy. Przy dwustopniowych terminach zawitych przewidziany jest osobny termin do zgłoszenia roszczenia (pierwszy stopień) i w razie jego niespełnienia drugi termin do wniesienia pozwu do sądu pracy.
Na podstawie orzecznictwa Związkowego Sądu Pracy terminy te nie mogą być krótsze jak trzy miesiące.
Sądy pracy stosują do umów o pracę ogólne przepisy o zobowiązaniach umownych niem. Kodeksu cywilnego (§ 305 i nast. BGB, które są odpowiednikiem art. 384 i nast. KC). Powoduje to, że terminy zawite sprawdzane są m.in. pod kątem ich jasności i zrozumiałości (§ 307 ust. 1 BGB art. 385 §2 KC).
Szczególną rolę, jeżeli chodzi o terminy zawite, pełnią układy zbiorowe pracy. W Niemczech jest zarejestrowanych ok. 70000 układów zbiorowych pracy. Ok. 500 układów zostało uznanych przez Związkowe Ministerstwo Pracy na podstawie § 5 ustawy o układach zbiorowych pracy za powszechnie obowiązujące (allgemeinverbindlich) w danej branży. Do takich układów należy Związkowy ramowy układ zbiorowy pracy dla przemysłu budowlanego (Bundesrahmentarifvertrag - Bau ; skrót BRTV-Bau), który jest jednym z najważniejszych zbiorowych układów pracy w gospodarce Niemiec. Układ ten obowiązuje dla wszystkich stosunków pracy w budownictwie na terenie Niemiec.
Wyższa płaca minimalna w Niemczech nie dla pracowników sezonowych
Przepisy układów zbiorowych pracy obowiązują bezpośrednio w stosunkach pracy. W związku z tym postanowienia indywidualnych umów o pracę nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż postanowienia wynikające z układów.
Odnośnie terminów prekluzyjnych § 15 BRTV-Bau zawiera następującą regulację:
- Wszystkie obustronne roszczenia wynikające ze stosunku pracy albo stojące w związku ze stosunkiem pracy przepadają, jeżeli nie będą podniesione w formie pisemnej drugiej stronie stosunku pracy w terminie dwóch miesięcy od dnia wymagalności.
- Jeżeli strona przeciwna odrzuci podniesione roszczenie albo nie odpowie na nie w ciągu dwóch tygodni, to roszenie przepada, jeżeli w terminie dwóch miesięcy - od chwili odrzucenia albo dwutygodniowego braku odpowiedzi nie zostanie wszczęte postępowanie sądowe.
Powyższe terminy nie obowiązują w przypadku prowadzenia przez pracownika sporu z pracodawcą przed sądem pracy na podstawie ustawy o ochronie przed wypowiedzeniem.
Pracownik wnosi pozew do sądu pracy o uznanie wypowiedzenia za nieważne z prawem.
Proces ten może trwać bardzo długo, w szczególności jeżeli wniesione jest odwołanie i potem rewizja do Związkowego Sądu Pracy.
Roszczenia o wynagrodzenie pracownika zależą od wyniku procesu. Jeżeli pracownik wygra proces, zaległe roszczenia o wynagrodzenie za czas procesu muszą zostać podniesione w ciągu dwóch miesięcy od momentu prawomocnego zakończenia procesu pod rygorem przepadnięcia.
Nie wszystkie roszczenia pracownika czy pracodawcy wygasają po upływie terminu zawitego i to niezależnie od tego, czy jest on uregulowany w umowie o pracę, czy w zbiorowym układzie pracy.
Terminów zawitych nie stosuje się do roszczeń wynikających z odpowiedzialności umyślnej i rażącego niedbalstwa albo do odpowiedzialności za szkody wynikające z naruszenia życia, ciała lub zdrowia.