W związku z otwarciem rynków pracy po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej coraz więcej polskich obywateli legitymuje przebieg swojej pracy zawodowej okresami zatrudnienia za granicą. W praktyce może również zaistnieć sytuacja, w której obywatele innych krajów podejmą pracę na terenie naszego państwa. W konsekwencji pojawia się kwestia zaliczania zagranicznych okresów zatrudnienia danego pracownika przy ustalaniu jego uprawnień pracowniczych, w tym dodatku stażowego.
Zasady zaliczenia stażu pracy
Zasady zaliczania zagranicznych okresów zatrudnienia do stażu pracy w zakresie uprawnień pracowniczych w Rzeczypospolitej Polskiej reguluje art. 86 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Od 1 lutego 2009 r. art. 86 ust. 1 tej ustawy, do uprawnień pracowniczych są zaliczane udokumentowane okresy zatrudnienia, przebyte za granicą u pracodawcy zagranicznego.
Konsekwencje zaliczenia okresów pracy
Istotą zaliczania okresów zatrudnienia jest nabywanie przez pracowników określonych uprawnień zależnych od stażu pracy.
Są to:
• nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego i ustalenie jego wymiaru,
• urlop wychowawczy,
• nagroda jubileuszowa,
• dodatek za staż pracy,
• odprawa przy przejściu na emeryturę,
• odprawa pieniężna dla zwalnianych z przyczyn niedotyczących pracowników,
• odprawa pośmiertna.
Dodatek stażowy
Dodatek stażowy jest jednym ze składników wynagrodzenia. Jest to dodatek za wieloletnią pracę. Zasadniczo nie jest to świadczenie obowiązkowe, wypłacane przez wszystkich pracodawców. Jest on obligatoryjnym składnikiem wynagrodzenia w państwowych jednostkach sfery budżetowej, w jednostkach samorządowych oraz u tych pracodawców, którzy wypłacanie takiego dodatku zapisali w aktach wewnątrzzakładowych (w układach zbiorowych pracy, regulaminach wynagradzania) lub w umowie o pracę.
Nabycie prawa do dodatku oraz jego wysokość uzależniane są najczęściej od okresu zatrudnienia danej osoby. Przepisy ustalające zasady zatrudniania i wynagradzania pracowników sfery budżetowej czy samorządowej uzależniają wysokość dodatku stażowego od przepracowanych i zakończonych okresów zatrudnienia. Pozostali pracodawcy, decydujący się na wypłatę dodatku za staż pracy, mają swobodę w zakresie uregulowania zasad warunkujących jego nabycie. Można więc spotkać się z zapisami zawartymi w przepisach wewnątrzzakładowych, w których nabycie prawa do tego dodatku będzie uzależnione tylko od okresu przepracowanego u danego pracodawcy. Nie ma jednak żadnych przeszkód, aby przepisy te przewidywały także zaliczanie innych zakończonych okresów zatrudnienia.
W przypadkach, w których przy ustalaniu prawa do dodatku stażowego uwzględnia się inne zakończone okresy zatrudnienia, do stażu pracy należy zaliczyć pracę wykonywaną przez obywatela polskiego lub cudzoziemca na terenie państwa będącego członkiem Unii Europejskiej, państwa EOG (nienależącego do Unii) oraz państwa niebędącego członkiem EOG, ale korzystającego ze swobody przepływu pracowników. Jednocześnie nie każdy okres świadczenia pracy zostanie zaliczony do uprawnień w naszym kraju. Przepisy regulujące kwestie wypłacania dodatków stażowych odnoszą się do zakończonych okresów zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Nie podlegają zatem wliczeniu okresy świadczenia pracy w ramach samozatrudnienia, okresy prowadzenia działalności gospodarczej oraz świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy zlecenia czy umowy o dzieło). W konsekwencji osobie, która świadczyła pracę za granicą w kraju, o którym mowa wyżej, lecz na innej podstawie niż stosunek pracy, do dodatku stażowego nie zostanie zaliczony przepracowany tam okres. Podobnie jak nie zostaną zaliczone okresy świadczenia pracy na innej podstawie niż stosunek pracy, realizowane na terenie naszego kraju.
Powyższe zasady nie będą jednak dotyczyły tych pracodawców, którzy, mając swobodę kształtowania zasad wypłaty takiego dodatku, ustalą zaliczanie do okresu wymaganego do dodatku stażowego również pozostałych okresów świadczenia pracy, nieopierających się na stosunku pracy.
Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 291 § 1 k.p.).
Podstawa prawna:
• art. 86 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2008 r. nr 99, poz. 1001 ze zm.).