RADA
Za przepracowane godziny nadliczbowe pracownikom przysługuje rekompensata w postaci czasu wolnego lub dodatku do wynagrodzenia, nawet jeśli w związku z przestojem w pracy wypracowali obowiązującą ich liczbę godzin pracy w danym okresie rozliczeniowym. Czasem pracy jest bowiem nie tylko czas efektywnego wykonywania pracy, ale także czas przestoju.
UZASADNIENIE
Bez znaczenia jest w przedstawionej sytuacji okoliczność, że pracownik w okresie rozliczeniowym, w którym miał miejsce przestój w zakładzie, pracował w godzinach nadliczbowych odpowiadających liczbą ilości godzin przestoju. Czas przestoju, jako czas pozostawania przez pracownika w gotowości do wykonywania pracy, jest bowiem czasem pracy, a co za tym idzie, za ten czas pracownikowi należy się wynagrodzenie. Ponadto czas przestoju wliczany jest do wymiaru czasu pracy pracownika w danym okresie rozliczeniowym. W przypadku zatem, gdy pracownik w okresie rozliczeniowym, na skutek przestoju, nie przepracował 16 godzin, to i tak te 16 godzin należy wliczyć mu do obowiązującego go wymiaru czasu pracy. W związku z tym każda godzina dodatkowej pracy stanowić będzie pracę w godzinach nadliczbowych, za którą pracownikowi, oprócz normalnego wynagrodzenia, należeć się będzie dodatek za pracę nadliczbową lub czas wolny.
W przedstawionej sytuacji godziny nadliczbowe wynikają z przekroczenia normy dobowej w dniu roboczym wynikającym z rozkładu czasu pracy. Dlatego jeżeli będą chcieli Państwo zapłacić dodatek za godziny nadliczbowe, wyniesie on 50% wynagrodzenia za każdą godzinę nadliczbową.
WAŻNE!
Pracownikom przysługuje rekompensata za godziny nadliczbowe, nawet jeżeli nie wypracowali większej liczby godzin niż obowiązujący ich wymiar czasu pracy z powodu przestoju w pracy.
Natomiast w przypadku oddawania czasu wolnego za pracę nadliczbową, jeżeli jest on odbierany na wniosek pracownika, przyjmujemy proporcję 1:1. W razie braku wniosku pracownika czas wolny za godziny nadliczbowe przysługuje pracownikowi w proporcji 1:1,5.
W przedstawionej sytuacji pracownicy, w okresie rozliczeniowym przypadającym od 1 stycznia do 31 marca 2008 r., mają do przepracowania 504 godziny. Ze względu na przestój pracownicy nie wypracowali jednak 16 zaplanowanych godzin, ale pracodawca polecił im dodatkową pracę w wymiarze 16 godzin. Do czasu pracy pracownika w tym okresie rozliczeniowym powinni Państwo zatem zaliczyć zarówno godziny faktycznej pracy, jak i przestoju, a co za tym idzie, czas pracy w tym okresie obejmie łącznie 520 godzin. W takim przypadku będą Państwo musieli zapłacić pracownikowi normalne wynagrodzenie za 488 godzin pracy, wynagrodzenie przestojowe za 16 godzin przestoju oraz normalne wynagrodzenie i dodatek w wysokości 50% za 16 godzin nadliczbowych. Zamiast zapłaty dodatku za godziny nadliczbowe będą Państwo mogli oddać pracownikowi czas wolny. Jeżeli sami skierują Państwo pracowników do odbioru czasu wolnego, muszą Państwo mu oddać za 16 godzin nadliczbowych 24 godziny wolne. Natomiast kiedy odbiór czasu wolnego nastąpi na wniosek pracowników, wówczas przysługuje im 16 godzin wolnych.
Zgodnie z ogólna zasadą, pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeśli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, np. przestoju, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną. Jeśli taki składnik nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania pracownikowi za czas przestoju przysługuje 60% wynagrodzenia ustalonego na zasadach obowiązujących przy określaniu wysokości wynagrodzenia za czas urlopu. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Powyższe wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za czas niezawinionego przez niego przestoju. W sytuacji zaś, gdy przestój został spowodowany zawinionym przez pracownika działaniem lub zaniechaniem, wynagrodzenie takie nie przysługuje. Za czas przestoju spowodowanego warunkami atmosferycznymi pracownikowi przysługuje wynagrodzenie tylko w przypadkach, gdy wykonywana przez niego praca uzależniona jest od tych warunków oraz dodatkowo, gdy przepisy prawa pracy takie wynagrodzenie mu przyznają.
• art. 81, art. 130 § 1-2, art. 1511, art. 1512 Kodeksu pracy.
Monika Wacikowska
specjalista w zakresie prawa pracy