Przerwy
Stosunek pracy jest stosunkiem zobowiązaniowym o charakterze trwałym, z którego wypływa obowiązek świadczenia pracy przez pracownika w stałych, codziennych odcinkach czasu. Ustawodawca zagwarantował jednak pewnym grupom pracowników przerwy w czasie pracy, które mają na celu:
• regenerację sił pracownika,
• załatwienie jego prywatnych spraw lub spożycie posiłku albo
• wykonywanie obowiązków związanych z macierzyństwem – przerwy dla matek karmiących piersią.
Przerwa 15-minutowa
Przepisy Kodeksu pracy dają pracownikowi, którego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin, prawo do przerwy w pracy trwającej 15 minut. Przerwa ta jest przerwą gwarantowaną w rozumieniu obowiązujących przepisów. Oznacza to, że jeśli zaistnieją przesłanki przewidziane w przepisie, tzn. jeśli pracownika obowiązuje co najmniej 6 godzinny dobowy wymiar czasu pracy, to nie można go pozbawić prawa do 15 minut przerwy. Co ważne taka przerwa jest wliczana do czasu pracy i przysługuje pracownikowi niezależnie od innych przerw, np. z tytułu pracy przy monitorze czy też na gimnastykę lub wypoczynek przysługujące pracownikowi niepełnosprawnemu.
Możliwe jest wprowadzenie dłuższej przerwy
Przerwa 15-minutowa jest zagwarantowana ustawowo. Nie ma jednak przeszkód, aby pracodawca z własnej inicjatywy, ustalił dłuższą przerwę. W przypadku, gdy zostanie to zaakceptowane przez organizację związkową działającą w danym zakładzie pracy, lub jeśli taka organizacja nie działa u pracodawcy, to przez pracowników, możliwe jest wprowadzenie korzystniejszych uregulowań tzn. wydłużenie przerwy np. do 40 minut. Jednak należy pamiętać, że to od decyzji zatrudniającego będzie zależało czy przerwa dłuższa niż 15-minutowa będzie wliczana do czasu pracy.
Co ważne zatrudniający powinni poinformować wcześniej pracowników o długości i czasie przerwy. Przepisy nie nakładają jednak obowiązku, aby przerwa zawsze przypadała w tej samej porze.
Zobacz serwis: Zatrudnienie
Przerwa 60 minutowa niewliczana do czasu pracy
Artykuł 141 k.p. umożliwia pracodawcy wprowadzenie 60-minutowej przerwy w czasie pracy na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych, która nie jest ani wliczana do czasu pracy, ani płatna. Przerwa ta nie zastępuje jednak 15 minutowej przerwy gwarantowanej przez art. 134 k.p., którą pracodawca musi wprowadzić, jeśli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin.
Przerwę 60 minutową wprowadza się w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.
Przerwa na karmienie
Na przerwy w czasie pracy mogą również liczyć pracownice matki karmiące dzieci piersią. Ustawodawca zapewnił im w ten sposób spełnianie funkcji macierzyńskich. Liczba takich przerw jest uzależniona od wymiaru czasu pracy, a ich długość od liczby karmionych dzieci. I tak też zgodnie z przepisami, pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. W przypadku, gdy pracownica ma więcej niż jedno dziecko przysługują jej dwie 45 minutowe przerwy. Pracownicy zatrudnionej w wymiarze czasu pracy krótszym niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują, a jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.
Zobacz: Nieodpowiednie warunki pracy w polskich biurach
Wniosek pracownicy
Przerwy na karmienie są udzielane na wniosek pracownicy, w którym oświadcza ona, że karmi dziecko piersią. Na żądanie pracodawcy powinna ten fakt udokumentować odpowiednim zaświadczeniem lekarskim. Wystarczy dokument wydany przez lekarza sprawującego opiekę nad kobietą lub dzieckiem.
Co ważne przerwy mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie. Taki wniosek nie wymaga żadnej szczególnej formy, ale dla bezpieczeństwa najlepiej złożyć go pracodawcy na piśmie i zadbać o to, aby na odpisie wniosku zamieścił adnotację, że udziela zgody na połączenie przerw. Dobrym pomysłem jest również wykorzystanie przerw w ten sposób, że pracownica wcześniej kończy pracę, a skrócony czas pracy odpowiada przysługującej jej przerwie na karmienie.
Przerwa dla młodocianego pracownika
Pracownik młodociany, czyli taki który ukończył 16 lat, ale nie przekroczył 18, którego dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5 godziny, ma prawo do 30 minutowej przerwy, która jest wliczana do czasu pracy.
Praca przy komputerze
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Zadaj pytanie na Forum
Przerwa dla osób niepełnosprawnych
Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.