Kierowcom tym przysługuje tylko 15-minutowa przerwa „śniadaniowa”. Poza nią nie ma narzuconych bezpośrednio innych przerw, ale pracodawca musi pamiętać o konieczności zapewnienia bezpiecznego wykonywania pracy. Prowadzenie samochodu przez 10 godzin bez innych przerw niż 15-minutowa przerwa „śniadaniowa” nie jest wystarczające. Dlatego zalecamy udzielenie kierowcy dodatkowych przerw na odpoczynek.
Zarówno przepisy unijne, jak i polskie przewidują szczególne, dodatkowe przerwy dla kierowców. Rozporządzenie unijne nr 561/2006 wskazuje, że po okresie prowadzenia pojazdu trwającym 4,5 godziny kierowcy przysługuje ciągła przerwa trwająca co najmniej 45 minut (należy pamiętać, że rozporządzenie odnosi się zasadniczo do każdego kierowcy, bez względu na to, na jakiej podstawie wykonuje przewóz). Przerwa ta nie przysługuje, jeśli kierowca rozpoczyna okres odpoczynku. Przerwa ta może zostać podzielona maksymalnie na 2 części w taki sposób, by pierwsza przerwa trwała co najmniej 15 minut, zaś druga co najmniej 30 minut. Każdy 4,5-godzinny okres prowadzenia pojazdu powinien być połączony łącznie z co najmniej 45 minutami przerwy (art. 7 rozporządzenia unijnego nr 561/2006).
Z ustawy o czasie pracy kierowców wynika zaś, że po 6 kolejnych godzinach pracy kierowcy przysługuje przerwa przeznaczona na odpoczynek w wymiarze nie krótszym niż 30 minut, w przypadku gdy liczba godzin pracy nie przekracza 9 godzin, oraz w wymiarze nie krótszym niż 45 minut, w przypadku gdy liczba godzin pracy wynosi więcej niż 9 godzin (art. 13 ustawy o czasie pracy kierowców). Przerwa może być dzielona na krótsze okresy, trwające co najmniej 15 minut każdy, wykorzystywane w trakcie 6-godzinnego czasu pracy lub bezpośrednio po tym okresie.
WAŻNE!
Kierowcy wykonującemu pracę przez co najmniej 6 godzin na dobę przysługuje 15-minutowa przerwa „śniadaniowa” na podstawie przepisów Kodeksu pracy.
Przerwy z ustawy o czasie pracy kierowców nie mają zastosowana do kierowców, którzy wykorzystali przerwy uregulowane w rozporządzeniu unijnym nr 561/2006. Przepisy rozporządzenia unijnego mają bowiem pierwszeństwo.
W odniesieniu do pytania, podstawowe znaczenie ma jednak wyłączenie zawarte w art. 22 ustawy o czasie pracy kierowców. Zgodnie z tym przepisem, przerwy przewidziane w ustawie o czasie pracy kierowców nie mają zastosowania do kierowców prowadzących pojazdy wymienione w art. 29 ustawy o czasie pracy kierowców, w art. 3 rozporządzenia unijnego nr 561/2006 oraz w art. 2 ust. 2 lit. b umowy AETR. Artykuł 29 ustawy i art. 3 rozporządzenia unijnego nr 561/2006 odnoszą się do wyłączeń spod ogólnego zastosowania przepisów rozporządzenia unijnego. Istotne jest jednak także odesłanie do art. 2 ust. 2 lit. b umowy AETR. Wymienia się tam m.in.:
- pojazdy przeznaczone do przewozu towarów i których dopuszczalna masa całkowita, łącznie z przyczepami lub naczepami, nie przekracza 3,5 tony;
- pojazdy, przeznaczone do przewozu pasażerów, które ze względu na typ konstrukcyjny i wyposażenie nadają się do przewozu najwyżej 9 osób łącznie z kierowcą i są do tego celu przeznaczone.
W stosunku do tych grup kierowców (dotyczy to więc także Państwa kierowców prowadzących samochody osobowe) nie stosujemy przepisów unijnych (nie podlegają oni pod rozporządzenie unijne nr 561/2006), ale również nie stosujemy (mimo zatrudniania ich w ramach stosunku pracy) niektórych przepisów ustawy o czasie pracy kierowców, m.in. odnoszących się właśnie do prawa do dodatkowych przerw przeznaczonych na odpoczynek. Takie stanowisko zaprezentował również GIP (pismo z 2 czerwca 2008 r., nr GPP-302-4560-264/08/PE).
Państwa kierowcy muszą mieć, tak jak zresztą każdy pracownik, 15-minutową przerwę wliczoną do czasu pracy w każdym dniu, w którym ich czas pracy wynosi co najmniej 6 godzin (art. 134 Kodeksu pracy). Z żadnych przepisów nie wynika bezpośrednio obowiązek udzielania im jakichkolwiek innych przerw nawet wówczas, gdyby w danym dniu mieli prowadzić samochód przez 10 czy nawet więcej godzin.
Należy jednak pamiętać, że podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Nie można uznać, że 10-godzinna jazda z jedną 15-minutową przerwą nie pozostaje w sprzeczności z tą zasadą. Należy przyjąć, że zobowiązanie kierowcy do prowadzenia pojazdu przez tak długi okres może uzasadniać powstrzymanie się pracownika od pracy. Niewątpliwie bowiem prowadzenie pojazdu przez tyle godzin z jedną tylko 15-minutową przerwą bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo tej osoby, przewożonych pasażerów oraz innych użytkowników drogi. Kierowca ponosi zaś odpowiedzialność za skutki powstałego w takiej sytuacji wypadku. Dlatego należy zalecić kierowcy dodatkowe przerwy w czasie jazdy.
Podstawa prawna:
- art. 6, art. 13, art. 22, art. 29 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. Nr 92, poz. 879 ze zm.),
- art. 3, art. 7 rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 561/2006 z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz.Urz. UE L 102),
- art. 134, art. 207 § 2 Kodeksu pracy.