ORZECZENIE
Wnioskodawczyni zwróciła się do ZUS z żądaniem wypłaty jednorazowego odszkodowania z tytułu śmierci męża. Według niej jego śmierć była skutkiem wypadku przy pracy. Wypadek miał miejsce podczas powrotu samochodem firmowym z miejsca pracy, do którego oddelegowano ubezpieczonego. W czasie postoju na stacji benzynowej jeden z pracowników zakupił alkohol. Pił także zmarły mąż. Kierowca pojazdu był trzeźwy, jednak doszło do wypadku, w wyniku którego zginął mąż wnioskodawczyni. Zwróciła się do ZUS z wnioskiem o wypłatę odszkodowania. ZUS odmówił, twierdząc, że stan nietrzeźwości, w jakim znajdował się ubezpieczony, wyklucza jego przyznanie.
Podobnie uznał sąd I instancji. Stwierdził, że zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł w wyniku wypadku przy pracy, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Zadał jednak pytanie, czy okoliczności, w których zginął ubezpieczony, można uznać za taki wypadek. Stwierdził, że stan nietrzeźwości, w jakim znalazł się pracownik, przerwał związek zdarzenia z pracą, bo jego nietrzeźwość wyłącza gotowość do pracy. Sąd II instancji podzielił tę argumentację. Wtedy wnioskodawczyni zaskarżyła ten wyrok skargą kasacyjną.
Sąd Najwyższy uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu stwierdził, że zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 3 wspomnianej ustawy za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą, w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązków pracowniczych. Jak wskazał SN, zdarzenie, w którym uczestniczył ubezpieczony, miało charakter nagły i zostało wywołane przyczyną zewnętrzną. Sąd stwierdził też, analizując stan nietrzeźwości, który miał przerwać związek zdarzenia z pracą, że w orzecznictwie SN wyraźnie wypowiada się przeciwko koncepcji, że stan nietrzeźwości przesądza automatycznie o braku takiego związku (wyrok z 5 marca 2003 r., II UK 194/02). Ponadto SN wskazał, że stan ubezpieczonego nie miał wpływu na zaistnienie wypadku i że nietrzeźwość pracownika wystąpiła w czasie podróży z miejsca pracy do siedziby pracodawcy. Pozostawał on jednak w dyspozycji pracodawcy, bo podlegał jego wskazaniu co do sposobu pokonywania tej drogi i środka lokomocji. Wskazanego w przepisie pozostawania w dyspozycji nie należy mylić z gotowością do wykonania pracy, którą nietrzeźwość pracownika oczywiście wyłącza - wskazał SN.
Sygn. akt I UK 127/07
Maria Sankowska
gp@infor.pl