Każdy pracodawca musi chronić życie i zdrowie swoich pracowników. W tym celu zobowiązany jest stosować kompleksowe metody ochrony przed różnymi zagrożeniami. Należą do nich wszystkie możliwe środki, które pomogą w zmniejszeniu poziomu zagrożenia, tak aby zagrożenia te osiągnęły dopuszczalne wartości. Każdy pracodawca może w tym celu zastosować środki administracyjno-organizacyjne, prawne oraz techniczne.
Środki administracyjno-organizacyjne i prawne to głównie działania „przy biurku”. Są to więc wszystkie akty prawne oraz przepisy wewnątrzzakładowe, działania kontrolne oraz pilnowanie przestrzegania przepisów przez pracowników.
Natomiast środki techniczne to w rzeczywistości środki ochrony zbiorowej. Mają za zadanie chronić pracowników przed zagrożeniami występującymi w środowisku pracy. Są to bardzo różnorodne środki, które często wynikają z warunków lokalnych, a nawet chwilowych potrzeb.
Oświetlenie
Jednym z podstawowych elementów ochrony zbiorowej pracowników jest dobre oświetlenie zarówno naturalne, jak i sztuczne.
W zależności od przeznaczenia oświetlenie dzieli się na:
- oświetlenie podstawowe - przewidziane dla danego rodzaju pomieszczenia, urządzenia lub czynności wykonywanych w normalnych warunkach pracy,
- oświetlenie awaryjne - przewidziane do stosowania w niektórych przypadkach, podczas zaniku oświetlenia podstawowego,
- oświetlenie bezpieczeństwa - jako rodzaj oświetlenia awaryjnego umożliwiający bezpieczne dokończenie, a w niektórych przypadkach kontynuację wykonywanych czynności,
- oświetlenie ewakuacyjne - jako rodzaj oświetlenia awaryjnego umożliwiającego łatwe i pewne wyjście z budynku w czasie zaniku oświetlenia podstawowego.
Zasadą powinno być, że budynek, w którym pracują ludzie, oświetlany jest światłem dziennym. Niemniej jednak czasem będzie można zastosować wyłącznie oświetlenie sztuczne.
Dopuszcza się oświetlenie pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi wyłącznie światłem sztucznym, jeżeli:
- oświetlenie dzienne nie jest konieczne lub nie jest wskazane ze względów technologicznych,
- jest to uzasadnione celowością funkcjonalną zlokalizowania tego pomieszczenia w obiekcie podziemnym lub w części budynku pozbawionej oświetlenia dziennego.
Jeżeli jednak pomieszczenie jest miejscem pracy stałej, aby mogło być oświetlane tylko światłem sztucznym, wymaga się uzyskania zgody właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z właściwym okręgowym inspektorem pracy.
Niebezpieczeństwo pożarowe
Każdy budynek firmy powinien być wyposażony w:
- stałe i półstałe urządzenia gaśnicze,
- instalacje sygnalizacyjno-alarmowe,
- sprzęt i urządzenia ratownicze oraz
- instalacje i urządzenia techniczne.
Bardzo przydatny jest stały monitoring. Najczęstszym i najprostszym sposobem jest bezpośrednie połączenie z najbliższą jednostką Państwowej Straży Pożarnej. Sposób takiego połączenia ustala właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu z właściwym miejscowo komendantem rejonowym Państwowej Straży Pożarnej.
Oddymianie
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, określa, na jakich klatkach ewakuacyjnych i w jakich pomieszczeniach istnieje obowiązek instalowania urządzeń do usuwania dymów oraz gazów pożarowych. Urządzenia takie powinny znajdować się np. na klatkach schodowych i przedsionkach w budynku wysokim kategorii ZL I, ZL III i ZL V oraz w budynku wysokościowym kategorii ZL IV.
Instalacja odgromowa
Każdy budynek firmy powinien być wyposażony w instalację odgromową. Pozwoli ona na bezpieczne wykonywanie pracy także w czasie burz i ulew.
Poszczególne rodzaje ochrony odgromowej to:
- podstawowa, czyli zespół środków zastosowanych do ochrony budynku, w którym wyładowania piorunowe mogą spowodować ograniczone skutki,
- obostrzona, czyli zespół środków zastosowanych do ochrony obiektu, w którym skutki wyładowań piorunowych mogą się łatwo rozprzestrzeniać oraz
- specjalna stosowana w takich obiektach, jak: kolejki linowe, stacje przekaźnikowe, mosty, dźwigi, stadiony.
Wybór odpowiedniej instalacji odgromowej zależy głównie od przeznaczenia budynku i wykonywanych w nim rodzajów prac, a ponadto stosowanych substancji oraz jego konstrukcji.
Rodzaje ochrony odgromowej opisane są w Polskiej Normie PN-E-05003-01: 1986 Ochrona odgromowa obiektów budowlanych - Wymagania ogólne.
Instalacja odgromowa ma zastosowanie w budynkach:
- wolno stojących o wysokości powyżej 15 m i powierzchni ponad 500 m2,
- użyteczności publicznej, w których mogą przebywać ludzie w grupach powyżej 50 osób (duże sklepy, zamknięte obiekty sportowe, restauracje, kina, obiekty kultu religijnego),
- przeznaczonych dla ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się (szpitale, sanatoria, żłobki, przedszkola, szkoły specjalne, zakłady zatrudniające inwalidów),
- o dużej wartości historycznej, kulturalnej lub materiałowej,
- wyższej użyteczności publicznej (pogotowie ratunkowe, straż pożarna, urzędy administracyjne),
- o wymiarach przekraczających 40 m x 40 m (hale), mających żelbetowe lub stalowe wewnętrzne słupy wsporcze,
- wykonanych z materiałów łatwo palnych, niezależnie od wysokości (oprócz domków letniskowych),
- przeznaczonych do produkcji, przetwarzania i składowania materiałów łatwo palnych,
- innych, dla których wskaźnik zagrożenia piorunowego przekracza wartość 10-4.
Powyższa Polska Norma przewiduje także 3 rodzaje badań instalacji odgromowych. Są to badania częściowe, które wykonuje się w trakcie budowy, odbiorcze wykonywane przy oddawaniu budynku do eksploatacji, oraz okresowe wykonywane raz na 6 miesięcy w odniesieniu do instalacji wykonanej jako podstawowa lub specjalna.
WAŻNE!
Instalację, która została wykonana jako obostrzona, pracodawca powinien poddawać badaniom raz w roku przed tzw. okresem burzowym, nie później jednak niż do 30 kwietnia.
Podstawa prawna:
- art. 207, 211, 212 Kodeksu pracy,
- § 2 pkt 10, § 39 ust. 1 i 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.),
- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690 ze zm.),
- rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (DzU nr 80, poz. 563),
- ustawa z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (DzU z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm.).