Tworząc służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, pracodawca opiera się na przepisach prawa oraz na własnych, wewnętrznych regulacjach, takich jak struktura organizacyjna, siatka płac, grupy zaszeregowania i inne. Kandydat na pracownika służby bhp powinien spełniać wymagania kwalifikacyjne określone dla pracowników tej służby, jak również inne wymagania pracodawcy, które zazwyczaj są wymieniane już podczas procesu rekrutacji. Pracodawca ma prawo zatrudnić pracownika służby bhp na każdym stanowisku pracy, na które pracownik spełnia co najmniej minimalne wymagania kwalifikacyjne. W związku z tym osoba, która spełnia wymagania określone dla stanowiska głównego specjalisty do spraw bhp może być zatrudniona na następujących stanowiskach: inspektor (pod warunkiem zatrudnienia w wieloosobowej komórce bhp), starszy inspektor, specjalista, starszy specjalista, główny specjalista do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, a decyzję w tej sprawie podejmuje pracodawca. Jeżeli w trakcie zatrudnienia pracownik nabył uprawnienia do zatrudnienia go na wyższym stanowisku, pracodawca może, ale nie ma obowiązku, uwzględnić tę zmianę i dokonać stosownych zapisów w umowie o pracę. Pracownik służby bhp w zakładzie pracy ma prawo, przy prowadzeniu dokumentacji i w innych przypadkach, posługiwać się wyłącznie nazwą stanowiska, na którym jest w tym przedsiębiorstwie zatrudniony.
UZASADNIENIE
Pracodawca ma obowiązek utworzenia lub powołania (w zależności od liczby zatrudnionych w zakładzie pracy pracowników) służby bhp. Przepisy precyzują formy, w jakich służba bhp może w zakładzie pracy funkcjonować (ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy).
Wykaz stanowisk, na których mogą być zatrudnieni pracownicy służby bhp, oraz minimalne wymagania kwalifikacyjne, jakie powinien spełniać pracownik zatrudniony na danym stanowisku, są określone w § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia z 27 lipca 2004 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy może być zatrudniony na stanowisku:
- inspektora do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli ma co najmniej zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy;
- starszego inspektora do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli ma co najmniej:
– zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej trzyletni staż pracy w służbie bhp lub
– wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, lub
– ukończone studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
- specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli ma co najmniej:
– wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej roczny staż pracy w służbie bhp lub
– ukończone studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej roczny staż pracy w służbie bhp;
- starszego specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli ma co najmniej:
– wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej trzyletni staż pracy w służbie bhp lub
– ukończone studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej trzyletni staż pracy w służbie bhp;
- głównego specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli ma co najmniej:
– wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej pięcioletni staż pracy w służbie bhp lub
– ukończone studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej pięcioletni staż pracy w służbie bhp.
WAŻNE!
Pracownik kierujący wieloosobową komórką służby bhp powinien spełniać co najmniej wymagania określone dla stanowiska specjalisty do spraw bhp.
W rozporządzeniu Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy określono również warunki, jakie muszą spełniać inne osoby wykonujące zadania służby bhp w zakładzie pracy, to znaczy:
- pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy można powierzyć pełnienie obowiązków służby bhp, w przypadku gdy pracownik ten:
– spełnia wymagania określone dla pracownika służby bhp lub
– był zatrudniony przez okres co najmniej 5 lat na stanowisku inspektora pracy w Państwowej Inspekcji Pracy;
- specjaliście spoza zakładu pracy można zlecić wykonywanie zadań służby bhp, jeśli spełnia on co najmniej wymagania kwalifikacyjne określone dla stanowiska specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wypełnienie przez pracownika wymagań określonych w rozporządzeniu dla danego stanowiska nie uprawnia go do posługiwania się nazwą tego stanowiska jako tytułem zawodowym, a jedynie do zatrudnienia na takim stanowisku, pod warunkiem że pracodawca wymaga takiego, a nie niższego stanowiska.
WSKAZÓWKA!
Należy pamiętać, że nazwy stanowisk określone w rozporządzeniu nie mogą być traktowane jako tytuły zawodowe, ponieważ tytułami zawodowymi są tytuły licencjata, inżyniera magistra lub tytuły równorzędne, a potwierdzeniem ich uzyskania są dyplomy ukończenia studiów pierwszego lub drugiego stopnia wydawane przez uczelnie.
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 23711 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU nr 109, poz. 704 ze zm.),
- Art. 2 pkt 6 ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (DzU nr 164, poz. 1365 ze zm.).