Główne kategorie wykroczeń przeciwko prawom pracowników w zakresie bhp dotyczą:
- niezapewnienia, aby budowa, przebudowa obiektu budowlanego lub jego części, w których znajdują się pomieszczenia pracy, były wykonane na podstawie projektów uwzględniających wymagania bhp,
- niewyposażania stanowisk pracy w maszyny i urządzenia techniczne, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności,
- niedostarczania pracownikom środków ochrony indywidualnej, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności,
- stosowania w procesach pracy:
- materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych,
- substancji chemicznych i ich mieszanin nie- oznakowanych w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację,
- substancji niebezpiecznych, mieszanin niebezpiecznych, substancji stwarzających zagrożenie lub mieszanin stwarzających zagrożenie nieposiadających kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem,
- niezawiadamiania właściwego okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, niezgłasza- nia choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę, nieujawniania wypadku przy pracy lub choroby zawodowej albo przedstawiania niezgodnych z prawdą informacji, dowodów lub dokumentów dotyczących takich wypadków i chorób,
- niewykonywania w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu organu PIP,
- utrudniania działalności organu PIP, w szczególności uniemożliwiania prowadzenia wizytacji zakładu pracy lub nieudzielania informacji niezbędnych do wykonywania jej zadań,
- dopuszczania bez zezwolenia właściwego inspektora pracy do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16. roku życia.
Rekomendowany produkt: Zmiany w prawie pracy + kodeks pracy gratis
Odpowiedzialność za nieprzestrzeganie przepisów bhp poniesie pracodawca zatrudniający pracowników. Dodatkowo może ją ponieść za niezapewnianie warunków bhp osobom wykonującym pracę w zakładzie pracy lub innym wyznaczonym przez pracodawcę miejscu na innej podstawie niż stosunek pracy (np. umów cywilnoprawnych czy wykonującym działalność gospodarczą), a także studentom i uczniom niebędącym pracownikami, jeżeli odbywają zajęcia na terenie zakładu pracy. Obowiązki w zakresie bhp mają również przedsiębiorcy niebędący pracodawcami, zatrudniający osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy lub prowadzące działalność gospodarczą. Odpowiedzialność ponosi osoba odpowiedzialna za stan bhp w firmie albo kierująca pracownikami lub innymi osobami w firmie, która nie przestrzega zasad bhp.
Kary za nieprzestrzeganie bhp
Za wykroczenia przeciwko prawom pracownika pracodawca (lub osoba działająca w jego imieniu) może być ukarany w postępowaniu mandatowym prowadzonym przez inspekcję pracy lub przez sąd pracy. W postępowaniu mandatowym za nieprzestrzeganie przepisów prawa pracy (w sprawach, w których oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy) pracodawca (osoba działająca w jego imieniu) może być ukarany grzywną do 2 tys. zł. Jeżeli za wykroczenia przeciwko prawom pracownika pracodawca zostanie ukarany co najmniej 2-krotnie i w ciągu 2 lat od dnia ostatniego ukarania popełni kolejne takie wykroczenie, inspektor pracy w postępowaniu mandatowym może nałożyć na niego grzywnę w wysokości do 5 tys. zł.
W przypadku gdyby taka kara (nałożona nawet w maksymalnej wysokości) okazała się niewystarczająca w stosunku do popełnionych naruszeń, inspektor pracy może wystąpić z wnioskiem o ukaranie do sądu. Sąd może nałożyć na pracodawcę (osobę działającą w jego imieniu) grzywnę w wysokości od 1 tys. zł do 30 tys. zł. Pracodawca (osoba działająca w jego imieniu) może też ponieść odpowiedzialność za przestępstwa przeciwko prawom pracowników, gdy naruszenie przepisów będzie miało formę złośliwości lub uporczywości. Jeżeli pracodawca wykonujący czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, może być ukarany grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Dodatkowo informacja o ukaraniu za przestępstwo znajdzie się w Krajowym Rejestrze Skazanych. Sąd może również nałożyć na pracodawcę (osobę fizyczną) zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych na okres od 1 do 10 lat.