Pracodawcy chwalą nowe rozwiązanie. Dzięki niemu firmy będące w podobnej sytuacji będą tak samo traktowane bez względu na miejsce prowadzenia działalności. Zostanie także ograniczone ryzyko nadużyć podczas rozpatrywania wniosków.
Ograniczenie nadużyć
Pierwszym krokiem w porządkowaniu zaległości płatników składek wobec ZUS było wprowadzenie indywidualnych kont dla firm. Od kwietnia testowane było nowe rozwiązanie – wnioski o umarzanie należności z tytułu składek były merytorycznie rozpatrywane przez trzy nowe ośrodki, czyli specjalnie w tym celu powołane centra umorzeń.
ZUS przyznaje, że powodem ich stworzenia jest brak jednolitości podejmowanych rozstrzygnięć. Z szacunków samego zakładu wynika, że występowała duża rozpiętość spraw rozpatrzonych pozytywnie i wynosiła ona od 2 do 85 proc. w zależności od oddziału. Potwierdzają to sami pracodawcy.
– Problem uznaniowości decyzji zawsze istniał i należało go skutecznie rozwiązać – zauważa Łukasz Kozłowski, główny ekonomista z Federacji Przedsiębiorców Polskich. – Aby nie dochodziło do sytuacji, w których przedsiębiorcy będący w takiej samej sytuacji są, w zależności od regionu, inaczej traktowani. Ujednolicanie kryteriów niezależnych od lokalnej specyfiki spowoduje, że dzięki temu polityka zakładu ubezpieczeń będzie spójna. A to jest z korzyścią zarówno dla ZUS, jak i samych przedsiębiorców – dodaje.
Nowe rozwiązanie chwali także Jeremi Mordasewicz, ekspert ubezpieczeniowy z Konfederacji Lewiatan. – Budowanie takich centrów jest uzasadnione, bo dzięki temu pracownicy mają możliwość wymiany doświadczeń w podobnych sprawach. To zaś umożliwi ujednolicenie oceny podobnych przypadków, co jest ważne dla prowadzących działalność gospodarczą – podkreśla.
A co na to sam ZUS? – Z możliwości umorzenia składek można skorzystać tylko w wyjątkowych przypadkach. I dlatego tak bardzo nam zależy na ujednoliceniu rozstrzygnięć w sprawach z zakresu umarzania należności – wyjaśnia Wojciech Andrusiewicz, rzecznik prasowy Centrali ZUS.
Dlatego od sierpnia wnioski z całej Polski będą rozpatrywane przez CUM.
Polecamy: RODO dla kadrowych i HR. Wzory dokumentów z objaśnieniami
Będzie inaczej
Jak to będzie wyglądało w praktyce? Tak jak obecnie, klienci mogą składać wnioski o umorzenie należności lub ponowne rozpatrzenie sprawy w każdej placówce ZUS. Wniosek ten zostanie przesłany do właściwego doradcy ds. ulg i umorzeń, który będzie odpowiedzialny za kontakt z klientem. W czasie takiego postępowania administracyjnego zostaną zgromadzone dokumenty, które będą przekazane do merytorycznego rozpatrzenia przez centrum umorzeń. Wnioski będą rozpatrywane przez pracowników CUM, którzy nie mieli żadnego kontaktu z wnioskodawcą. Aby było jeszcze bardziej transparentnie, wprowadzono dodatkowy mechanizm zabezpieczający. W centrum umorzeń w łódzkim i rzeszowskim oddziale ZUS są rozpatrywane pierwszorazowe wnioski o umorzenie należności z tytułu składek. Natomiast postępowanie odwoławcze będzie prowadzone w oddziale ZUS w Bielsku-Białej.
Program jest wdrażany etapowo. Pierwszy etap ruszył 1 kwietnia tego roku i umożliwił uruchomienie nowej procedury w Rzeszowie, w Bielsku-Białej oraz w Łodzi. Później do projektu dołączyło kolejne siedem oddziałów. Od 1 lipca w nowym rozwiązaniu uczestniczy łącznie 14 oddziałów. Natomiast od 1 sierpnia do programu zostanie włączonych kolejnych 17, w tym wszystkie stołeczne.
Nie dla każdego
– Umorzenie należności możliwe jest wyjątkowo – jedynie w przypadku całkowitej nieściągalności składek lub ważnego interesu osoby zobowiązanej – podkreśla Wojciech Andrusiewicz.
Co jest więc ważne w nowym rozwiązaniu?
– Doświadczeni pracownicy mają możliwość wymiany doświadczeń. Większa jest możliwość analizy spraw trafiających do rozpatrzenia – dodaje Jeremi Mordasewicz.
Kiedy więc możliwe jest skorzystanie z umorzenia długów składkowych? Eksperci przypominają, że całkowita nieściągalność ma miejsce m.in. wówczas, gdy naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy stwierdził brak majątku. ZUS daruje zaległe składki, także jeśli w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwot, które przekraczałyby koszty egzekucji. Jest jednak jedno ale. Otóż umorzenie należności możliwe jest także pomimo braku całkowitej nieściągalności, ale tylko w odniesieniu do płatników opłacających składki na własne ubezpieczenie. Zobowiązany powinien wówczas wykazać, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ przyniosłoby to zbyt dojmujące skutki dla niego i jego rodziny.
– Dzieje się tak wówczas, gdy opłacenie należności z tytułu składek pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych – dodaje Wojciech Andrusiewicz.