Ograniczenie możliwości dokonywania korekt - podstawowe założenia
Obecnie w Sejmie trwają zaawansowane prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Proponowane zmiany zakładają, że po 5 latach od dnia, w którym upłynął termin opłacenia składek rozliczonych wskazanych w deklaracji rozliczeniowej lub raporcie imiennym płatnik nie będzie mógł dokonywać korekt tych dokumentów, a w konsekwencji nie będzie mógł odzyskać nadpłaconych składek.
Dotychczasowe zasady składania korekt
Bardzo często dopiero po długim czasie płatnicy zauważają, że przez szereg lat (np. na skutek błędnych ustawień systemu kadrowo-płacowego czy nieprawidłowego stosowania przepisów) opłacali składki w zbyt wysokich kwotach. Obecnie płatnik składek ma obowiązek dokonać korekty imiennych raportów miesięcznych lub deklaracji rozliczeniowych w terminie 7 dni od dnia spostrzeżenia błędu w tych dokumentach. Możliwe jest przy tym dokonanie korekt dokumentów za okres dłuższy niż 5 lat. Dopiero złożenie korekty dokumentów umożliwia odzyskanie nadpłaconych składek.
Skutki finansowe
Planowane ograniczenia z całą pewnością korzystnie wpłyną na sytuację finansową ZUS. W uzasadnieniu projektu wskazano, że „w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2018 r. liczba wszystkich korekt dokumentów złożonych w okresie ostatnich 5 lat w kompletach dokumentów rozliczeniowych złożonych przez płatników wyniosła 38,3 mln, w tym za okresy przedawnione: w 2017 r. złożono 908,3 tys. korekt, w 2018 r. złożono 457, tys. korekt”.
Zmiana przepisów, a egzekwowanie prawomocnych decyzji i orzeczeń
Po upływie pięcioletniego okresu na składanie korekt deklaracji rozliczeniowych lub raportów imiennych tylko ZUS będzie mógł dokonać zmian na koncie. Dotyczy to sytuacji, gdy na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu albo prawomocnej decyzji dochodzi do zmiany podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.
Płatnicy nie mogą jednak liczyć na wyegzekwowanie dokonanych nadpłat stwierdzonych prawomocnymi orzeczeniami sądowymi, jeżeli dotyczą składek zadeklarowanych przez płatnika. ZUS (w raporcie z konsultacji projektu ustawy w odniesieniu do uwag Federacji Przedsiębiorców Polskich) już teraz deklaruje, że w takich przypadkach będzie dokonywał zmian wynikających z orzeczeń sądowych i decyzji administracyjnych wyłącznie na kontach ubezpieczonych.
Nawet w przypadku, gdy doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia o zwrot nadpłaty lub roszczenie o zwrot nadpłaty powstanie w wyniku uprawomocnienia się orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej po upływie 5 lat płatnik składek nie będzie miał możliwości odzyskania nadpłaconych kwot. W dużych miastach zakończenie postępowania sądowego może trwać ponad 5 lat, a płatnik nie odzyska wszystkich nadpłaconych składek.
Płatnik ma jeszcze dwa lata
Projekt zakłada, że ograniczenie ma zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2022 roku, jednak płatnicy składek jeszcze do 1 stycznia 2024 roku będą mogli dokonywać korekt dokumentów za okres do 31 grudnia 2021 roku na dotychczasowych zasadach.
Ustawodawca zaplanował znacznie więcej zmian w systemie ubezpieczeń społecznych. Eksperci Fiabilis Consulting Group przygotowali raport „Fiabilis CG Social Security Insights 2021”, który kompleksowo je opisuje, wskazując ich pozytywny i negatywny wpływ na procesy w organizacji.
Paulina Drzewińska, Legal Advisor w Fiabilis Consulting Group