Obecnie w Polsce przebywa około 1 mln Ukraińców – według danych z początku lipca 2025 roku w Polsce 993 tys. osób z Ukrainy ma specjalny PESEL UKR. Trwa procedowanie nowelizacji przepisów ustawy z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Zmieni się dużo! Począwszy od kontroli, ewidencji danych, zapewnienie wyżywienia, pracy i legalizacji pobytu w Polsce. Celem zmian jest m.in. zwiększenie presji na usamodzielnienie i wynajem mieszkań przez osoby aktywne zawodowo.
- W stronę lepszej aktywizacji zawodowej uchodźców
- Uchwalona nowela wyklucza możliwość nadawania uprawnień obywatelom Ukrainy, którzy krótkoterminowo przekraczają granicę
- Konieczność potwierdzenia więzów rodzinnych obywatela państwa trzeciego z obywatelem Ukrainy stosowną dokumentacją
- Wymóg przy nadawaniu numeru PESEL osobistej obecności dzieci, bez względu na ich wiek (zaczynając od noworodków)
- Przepisy rozszerzają katalog przesłanek do uchylenia zezwolenia na pobyt
- Komendant główny Straży Granicznej będzie miał obowiązek wpisywania danych z dokumentów
- Po 31 października 2025 r. zakwaterowanie i wyżywienie dla Ukraińców będzie realizowane tylko dla wybranych grup (m.in. seniorzy, kobiety w ciąży, niepełnosprawni)
- Likwidacja portalu „Praca w Polsce”
- Opinia do ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy
W stronę lepszej aktywizacji zawodowej uchodźców
W dniu 5 sierpnia 2025 Sejm przyjął kolejną nowelizację specustawy o pomocy uchodźcom wojennym z Ukrainy, która docelowo ma uszczelnić system pomocy. Nowe przepisy przygotowane przez MSWIA likwidują luki, które pozwalają na legalizację pobytu w Polsce tych osób, które niekoniecznie są dotknięte wojną. Zgodnie z ostatnią nowelizacją, którą Sejm uchwalił w maju 2024 roku, ukraińscy uchodźcy w Polsce są objęci ochroną czasową do 30 września 2025 roku. Nowy projekt zakłada przedłużenie tego do 4 marca 2026 roku (zmiana wynika z decyzji wykonawczej Rady UE z 25 czerwca 2024 r.).
Obecnie okres, w którym pobyt obywateli Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny kończy się z dniem 30 września 2025 r., co zostało ukształtowane przepisami ustawy z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r. poz. 854).
Obecnie w Polsce przebywa około 1 mln Ukraińców – według danych z początku lipca 2025 roku w Polsce 993 tys. osób z Ukrainy ma specjalny PESEL UKR.
Uchwalona nowela wyklucza możliwość nadawania uprawnień obywatelom Ukrainy, którzy krótkoterminowo przekraczają granicę
Uchwalona nowela wyklucza możliwość nadawania uprawnień obywatelom Ukrainy, którzy krótkoterminowo przekraczają granicę na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego. Wielokrotne, krótkotrwałe przekraczanie granicy nie jest związane bezpośrednio z działaniami wojennymi.
Konieczność potwierdzenia więzów rodzinnych obywatela państwa trzeciego z obywatelem Ukrainy stosowną dokumentacją
Nowela zamyka też kolejną lukę, która umożliwiała legalizację pobytu w Polsce. Wprowadzona została konieczność potwierdzenia więzów rodzinnych obywatela państwa trzeciego z obywatelem Ukrainy stosowną dokumentacją - dokumentami stanu cywilnego lub innymi dokumentami wydanymi przez właściwe władze kraju.
Wymóg przy nadawaniu numeru PESEL osobistej obecności dzieci, bez względu na ich wiek (zaczynając od noworodków)
Nowe przepisy nakładają też wymóg przy nadawaniu numeru PESEL osobistej obecności dzieci, bez względu na ich wiek (zaczynając od noworodków). To rozwiązanie to odpowiedź na sygnały z urzędów gmin, które zauważyły próby złożenia wniosków o nadanie PESEL dzieciom, które nie przebywają w Polsce.
Przepisy rozszerzają katalog przesłanek do uchylenia zezwolenia na pobyt
Przepisy uchwalone przez Sejm rozszerzają też katalog przesłanek do uchylenia zezwolenia na pobyt czasowy na okres jednego roku lub sześciu miesięcy, w sytuacji gdy obywatel Ukrainy np. złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje; zeznał nieprawdę, zataił prawdę albo podrobił lub przerobił dokument w celu użycia go jako autentycznego lub takiego dokumentu używał jako autentycznego; w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów określających zasady i warunki wjazdu cudzoziemców na terytorium Polski, ich przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego.
Komendant główny Straży Granicznej będzie miał obowiązek wpisywania danych z dokumentów
Nowela doprecyzowuje też kwestie związane z prowadzeniem w systemie teleinformatycznym krajowego zbioru rejestrów, ewidencji i wykazu w sprawach cudzoziemców. Komendant główny Straży Granicznej będzie miał obowiązek wpisywania danych z dokumentów stanowiących podstawę przekroczenia granicy oraz dodania odcisków linii papilarnych w celu jednoznacznej identyfikacji osób (jednocześnie usunięto obowiązek przechowywania własnoręcznych podpisów).
Po 31 października 2025 r. zakwaterowanie i wyżywienie dla Ukraińców będzie realizowane tylko dla wybranych grup (m.in. seniorzy, kobiety w ciąży, niepełnosprawni)
Nowela zakłada także wygaszenie części systemu wsparcia socjalnego – po 31 października 2025 r. zakwaterowanie i wyżywienie dla Ukraińców będzie realizowane tylko dla wybranych grup (m.in. seniorzy, kobiety w ciąży, niepełnosprawni), a osoby pracujące (nawet bez dzieci) nie będą mogły korzystać z Ośrodków Zbiorowego Zakwaterowania (OZZ). Celem tej zmiany jest zwiększenie presji na usamodzielnienie i wynajem mieszkań przez osoby aktywne zawodowo.
Likwidacja portalu „Praca w Polsce”
Jednocześnie nowela zakłada likwidację portalu „Praca w Polsce” (https://pracawpolsce.gov.pl/) . Specjalny rządowy portal dla Ukraińców zostanie zamknięty, a rekrutacja będzie się odbywać przez standardowe kanały: Centralną Bazę Ofert Pracy, Praca.gov.pl. W zamian pojawi się nowa wersji aplikacji ePraca, która będzie dostępna w języku ukraińskim i angielskim.
Dla pracodawcy zatrudniającego obywateli Ukrainy to jasny sygnał: trzeba będzie regularnie weryfikować, czy dana osoba ma nadal status UKR lub inny tytuł pobytowy. Nowe przepisy oznaczają, że część osób może utracić status UKR i tym samym prawo do legalnej pracy na podstawie specustawy, osoby z PESEL-em UKR będą poddawane biometrycznej weryfikacji, a zwiększy się znaczenie pełnego legalizowania pobytu i pracy na podstawie zezwoleń „standardowych”. Ogólnie więcej biurokracji ale jeśli to spowoduje, że więcej osób podejmie pracę, jest to świetna wiadomość dla rynku pracy. I tak już ponad 60 % uchodźców jest w taki czy inny sposób aktywna na rynku pracy. Z badań naszego Centrum Analitycznego wynika, że wśród kobiet ten procent dochodzi nawet do 80 %. – komentuje Damian Guzman, chief operations Gremi Personal, międzynarodowej agencji zatrudnienia.
Opinia do ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy
W dniu 6 sierpnia 2025 r. z przez Senat została wydana opinia do ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (druk nr 428). Pozostaje czekać na dalsze decyzje legislacyjne i podpis Prezydenta RP.
Źródło: Gremi Personal Sp. z o.o.