Cudzoziemcy pracujący w Polsce potrzebują co do zasady zezwolenia na pracę. Nie dotyczy to jednak nauczycieli akademickich i naukowców. Jakie przepisy regulują pracę cudzoziemców na uczelniach wyższych i w instytutach badawczych? Odpowiadamy.
Zwolnienie cudzoziemców z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę regulują przepisy przede wszystkim ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art. 87) i rozporządzeń: Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę oraz Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 20 listopada 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę.
Cudzoziemcy pracujący na wyższych uczelniach oraz w instytutach badawczych mogą być zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę na podstawie jeszcze dwóch ustaw. Są to:
- Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
- ustawa o Polskiej Akademii Nauk.
Których pracowników naukowych dotyczą te zwolnienia?
Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce
Z punktu widzenia zatrudniania cudzoziemców w polskim systemie szkolnictwa wyższego i nauki, kluczowy jest art. 325 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Czytamy w nim:
„1. Zatrudnienie cudzoziemca w podmiocie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1–7, do realizacji zadań związanych z kształceniem i prowadzeniem działalności naukowej następuje bez konieczności uzyskania zezwolenia i zgody organu zatrudnienia.
2. Osoba, o której mowa w ust. 1, podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, a także korzysta z uprawnień na zasadach obowiązujących obywateli polskich pozostających w stosunku pracy.”
W powyższym przepisie jest powołanie na inny artykuł (art. 7) tej samej ustawy, w którym określone są podmioty, które tworzą system szkolnictwa wyższego i nauki i w których określona ww. przepisami praca nie wymaga uzyskania dla cudzoziemca zezwolenia na pracę. Są to:
- uczelnie;
- federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki;
- Polska Akademia Nauk, działająca na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk;
- instytuty naukowe PAN, działające na podstawie ustawy o PAN;
- instytuty badawcze, działające na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych;
- międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- Centrum Łukasiewicz, działające na podstawie ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz;
- instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz;
- Polska Akademia Umiejętności.
Ustawa o Polskiej Akademii Nauk
Również ustawa o Polskiej Akademii Nauk zawiera przepis, który zwalnia cudzoziemców zatrudnionych w jednostkach badawczych na określonych stanowiskach z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę. Art. 93 tego dokumentu stanowi:
„W jednostkach naukowych na stanowiskach, o których mowa w art. 88, może być zatrudniona osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego bez konieczności uzyskania zezwolenia wojewody, o którym mowa w art. 87 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1409).”
We wspomnianym wyżej artykule 88 ustawy o Polskiej Akademii Nauk czytamy, o jakie stanowiska chodzi. I tak:
- pracownicy naukowi mogą być zatrudniani na stanowiskach: profesora, profesora instytutu, adiunkta, asystenta;
- pracownicy badawczo-techniczni mogą być zatrudniani na stanowiskach: głównego specjalisty do spraw środowiskowej aparatury badawczej oraz specjalisty.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)