Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, pozarolnicza działalność gospodarcza oznacza działalność zarobkową wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową lub polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż a także polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych - prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły.
Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności spełniającej łącznie następujące warunki:
1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności,
2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności,
3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
Zobacz również: Umowa o pracę a umowa zlecenie – podstawowe różnice
Definicja stosunku pracy została określona w art. 22 Kodeksu pracy. Jest to umowa przez, którą pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, zaś pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w tych warunkach jest zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Dla ustalenia istnienia pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą stosunku pracy muszą występować wszystkie cechy, o których mowa w art. 22 Kodeksu pracy.
Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu powyższych warunków.
Jednym z trzech warunków umożliwiających udowodnienie wykonywania działalności gospodarczej jest wykazanie, iż przedsiębiorca ponosi cześć odpowiedzialności wobec osób trzecich za rezultat oraz wykonanie czynności będących przedmiotem umowy. Zatem jeżeli pracodawca podzieli się z samozatrudnionym chociażby częścią odpowiedzialności nie będzie podstaw do zakwestionowania prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast praca wykonywana w ramach umowy o pracę jest wykonywana „na odpowiedzialność” pracodawcy, co oznacza, iż pracodawca ponosi ujemne konsekwencje niezawinionych błędów popełnionych przez pracownika.
Polecamy serwis: Urlopy
Kolejną przesłanką umożliwiającą uznanie, iż czynność jest wykonywana w ramach działalności gospodarczej będzie wykazanie, iż samozatrudniony nie wykonuje czynności pod kierownictwem zlecającego oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego. Aby wykonywane czynności zostały uznane za samozatrudnienie można również wykazać, iż czynności wykonywane między byłym pracodawcą, a samozatrudnionym (przedsiębiorcą) są wykonywane na ryzyko gospodarcze przedsiębiorcy, przy czym nie wystarczy samo dokonanie odpowiednich zapisów w umowie.