Kodeks pracy a praca zdalna
Minął rok od kiedy ogłoszono w Polsce stan epidemii. W tym czasie praca zdalna stała się już bardzo powszechna. Jednak w polskim Kodeksie pracy jest ona wciąż nieuregulowana. W związku z tym warto przypomnieć, z jakiej podstawy prawnej wynikają prawa i obowiązki pracodawców oraz pracowników pracujących zdalnie.
W polskim Kodeksie pracy funkcjonuje definicja telepracownika, jednak postanowienia ustawy w tym zakresie nie zawsze mają zastosowanie w praktyce, biorąc pod uwagę przedłużający się stan epidemii.
Praca zdalna - przepisy prawne
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych pracodawca może polecić pracownikowi pracę zdalną w każdym momencie. Pracownik nie zawsze jednak ma możliwości organizacyjne lub techniczne do wykonywania pracy w domu. Wówczas pracodawca powinien wyposażyć pracownika w odpowiedni sprzęt niezbędny do wykonywania pracy, np. komputer czy telefon. Pracownik również może sam zawnioskować o pracę zdalną. Jednak to pracodawca podejmuje ostateczną decyzję, a pracownik musi podporządkować się decyzji pracodawcy.
Zgodnie z art. 3 ust. 8 ustawy szczególnej pracodawca może w każdym czasie cofnąć polecenie wykonywania pracy zdalnej. Najlepiej jednak poinformować pracownika o takiej możliwości już przy kierowaniu go na pracę zdalną.
Praca zdalna - obowiązki pracodawcy
Pracodawca, zlecając części pracownikom pracę zdalną i jednocześnie odmawiając jej innym, powinien kierować się obiektywnymi przesłankami. Jeżeli pracownik uzna, że według niego doszło do dyskryminacji, to może skierować sprawę do rozstrzygnięcia przez sąd. Pracodawca w trakcie postępowania będzie musiał podać jasne powody, jakimi kierował się przy wprowadzeniu pracy zdalnej tylko dla wybranych pracowników.
Nie zostały określone w przepisach dodatkowe przywileje pracowników dotyczące ich wynagrodzenia, m.in. dopłata do zużycia prądu czy opłaty za korzystanie z Internetu. Praca zdalna jest wykonywana na tych samych warunkach o pracę i z tym samym wynagrodzeniem, co praca w siedzibie firmy. Wprowadzenie dodatkowych świadczeń w związku ze zdalnym wykonywaniem pracy nie jest obowiązkiem pracodawcy, a jedynie jego wolą. Takie przywileje powinny wynikać z wewnątrzzakładowych ustaleń. Jeżeli w firmie nie ma układu zbiorowego, regulaminu pracy czy wynagradzania, bo pracodawca nie ma obowiązku ich tworzenia, to kwestie ewentualnych ekwiwalentów, czy dodatków za czas pracy zdalnej przełożony ustala indywidualnie z pracownikiem.
Zaległy urlop wypoczynkowy w czasie pandemii COVID-19
Mimo pandemii dalej obowiązuje przepis, że zaległe urlopy wypoczynkowe pracownicy powinni wykorzystać do końca września roku następnego, w którym nabyło się prawo do urlopu. Zatem niewykorzystany urlop wypoczynkowy należny za rok 2020 należy wykorzystać do końca września 2021 roku.
Obecnie obowiązujące przepisy wynikające z wyżej wymienionej ustawy dają pracodawcom możliwość wysyłania na zaległe urlopy pracowników nawet bez ich zgody. Pracodawca uprawniony jest także do pominięcia planów urlopowych ustalonych przez pracowników.
Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Polecamy: Kodeks pracy 2021. Praktyczny komentarz z przykładami
Źródło:
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.
Państwowa Inspekcja pracy www.pip.gov.pl