Od 1 stycznia 2017 r. zostanie wprowadzona minimalna stawka godzinowa dla zleceniobiorców oraz samozatrudnionych wynosząca 13 zł. Ponadto przy ustalaniu wysokości minimalnego wynagrodzenia dla pracowników nie będzie uwzględniany dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej. Nie będzie też można już płacić wynagrodzenia w wysokości 80% płacy minimalnej dla pracowników w pierwszym roku pracy.
22 lipca 2016 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja zmienia zasady ustalania wysokości minimalnego wynagrodzenia dla pracowników oraz wprowadza minimalną stawkę godzinową dla osób wykonujących pracę na podstawie umów zlecenia oraz umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu.
Polecamy produkt: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.
Minimalne wynagrodzenie w pierwszym roku pracy
Obecnie obowiązujące przepisy stanowią, że wysokość płacy pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia ustalonego w trybie określonym w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Istnieje jednak od tej zasady wyjątek. Mianowicie, wysokość wynagrodzenia pracownika w okresie jego pierwszego roku pracy nie może być niższa niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Od 1 stycznia 2017 r. zniknie możliwość ustalenia pensji niektórych pracowników poniżej wynagrodzenia minimalnego. Nowelizacja znosi bowiem wynagrodzenie w wysokości 80% wynagrodzenia minimalnego dla pracowników w pierwszym roku pracy. Oznacza to, że wszystkich, niezależnie od stażu pracy, będzie obowiązywała jedna stawka minimalnej pensji. Ustawodawca uznał, że nie ma już uzasadnienia dla dalszego utrzymywania takiego zróżnicowania w wynagrodzeniu minimalnym. Sytuacja na rynku pracy i w gospodarce jest bowiem znacznie lepsza niż w momencie kiedy przepisy w tym zakresie były wprowadzone.
Dodatek za pracę w nocy a minimalne wynagrodzenie
Obecnie do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych. Nie dotyczy to jednak takich należności, jak:
● nagroda jubileuszowa,
● odprawa pieniężna przysługująca pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
● wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.
Odesłanie do kategorii wynagrodzeń osobowych oznacza, że przy porównywaniu wynagrodzenia pracownika z wysokością minimalnego wynagrodzenia uwzględnia się wynagrodzenie zasadnicze (w formie czasowej, akordowej, prowizyjnej i innej), dodatki za staż pracy oraz inne dodatki (dodatkowe wynagrodzenia) za szczególne właściwości pracy, szczególne kwalifikacje lub warunki pracy, premie i nagrody regulaminowe i uznaniowe. Mieszczą się w tym również dodatki za pracę w porze nocnej.
Załóżmy, że dwie pracownice pełnoetatowe, z których jedna jest wynagradzana według umowy o pracę stawką 1850 zł, a druga stawką zasadniczą 1500 zł, dodatkiem kasowym 200 zł i zmienną premią, pracowały 5 godzin w porze nocnej ze względu na dostawę towaru. Dodatek za pracę w porze nocnej wyniósł 11 zł. Pierwsza pracownica uzyska łącznie 1861 zł, a druga – przy założeniu, że premia wyniesie 80 zł – 1791 zł. Druga pracownica powinna jeszcze otrzymać wyrównanie do kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2016 r., tj. 1850 zł. Mimo że pracowała ona w nocy przez tyle samo godzin co koleżanka, finansowo na tym jeszcze straci, ponieważ wyrównanie do minimalnego wynagrodzenia zostanie obniżone o wysokość należnego dodatku za pracę w nocy.
Nowelizacja zmieniła powyższą zasadę w zakresie dodatku za pracę w porze nocnej. Po zmianie przepisów dodatek za pracę w nocy nie będzie wliczany do kwoty minimalnego wynagrodzenia, tak jak m.in. wynagrodzenie za godziny nadliczbowe.
Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie będzie uwzględniany dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej.
Minimalna stawka godzinowa dla zleceniobiorców
Zupełnie nowe przepisy, które zostały wprowadzone do ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, dotyczą wynagradzania zleceniobiorców oraz osób samozatrudnionych. Dotychczas ta grupa na rynku pracy nie była objęta żadnymi gwarancjami co do minimalnego wynagrodzenia za pracę. Umowy zlecenia są uregulowane w przepisach Kodeksu cywilnego, które dopuszczają wykonanie zlecenia nawet nieodpłatne, jeśli przyjmujący zlecenie zobowiąże się do tego na piśmie, w treści umowy. Natomiast przy umowie odpłatnej strony negocjują wynagrodzenie i jest ono należne dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub z przepisów szczególnych (art. 744 ustawy – Kodeks cywilny, dalej k.c.).
Ustawa o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw nie wprowadza jednak zmian do Kodeksu cywilnego w zakresie wynagrodzenia. Przepisy obu ustaw będą więc w stosunku do siebie sprzeczne.
Nowelizacja wprowadza minimalną stawkę godzinową zdefiniowaną jako minimalna wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, przysługująca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi. Należy bowiem wyjaśnić, że będzie ona obowiązywała w przypadku realizowania umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 k.c., tj:
● umów zlecenia,
● umów o świadczenie usług, nieuregulowanych innymi przepisami, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
U przyjmującego zlecenie/świadczącego usługi wysokość wynagrodzenia będzie musiała być ustalona w umowie w taki sposób, aby wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia/świadczenia usług nie była niższa niż wysokość minimalnej stawki godzinowej ustalonej w ustawowym trybie.
Polecamy serwis: Księgowość
Minimalna stawka godzinowa została zagwarantowana bez względu na sposób ustalania wynagrodzenia (t.j. według stawki godzinowej, dziennej, tygodniowej, miesięcznej). Wyjątkiem będą umowy, w których to zleceniobiorca ma pełną swobodę decydowania o miejscu i czasie wykonania zlecenia/świadczenia usług, a przysługujące mu wynagrodzenie jest w całości uzależnione wyłącznie od rezultatu prac. W praktyce dotyczy to więc osób, które same działają, np. pozyskując klientów czy sprzedając produkty, a ich wynagrodzenie jest prowizyjne.
Wyłączenie spod stosowania minimalnej stawki godzinowej nie będzie natomiast obejmowało przypadków, w których:
● wykonanie zlecenia w konkretnym miejscu lub czasie wynika z umowy bądź istoty zlecenia np. ochrona obiektów, sprzątanie, opieka nad dzieckiem,
● w umowie wskazano więcej niż jedno miejsce, a o kolejności i czasie realizacji usługi w tych lokalizacjach będzie decydował sam zleceniobiorca.
Pozostałe zmiany w zakresie minimalnego wynagrodzenia dla zleceniobiorców przedstawia poniższa tabela.
|
Nowe przepisy |
Opis zmian |
|
Wysokość minimalnej stawki godzinowej dla zleceniobiorców i samozatrudnionych |
W 2017 r. stawka wynikająca ze zwaloryzowania kwoty 12 zł (proponowana minimalna stawka godzinowa dla zleceniobiorców i samozatrudnionych na 2016 r.) o wskaźnik wynikający z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonej na 2017 r. przez wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującą w 2016 r.; stawka wyniesie więc 13 zł, przy założeniu, że wynagrodzenie minimalne w 2017 r. wyniesie 2000 zł [12 zł × (2000 zł : 1850 zł)]. |
|
Ewidencja godzin wykonania zlecenia i przechowywanie dokumentów |
Zapewnienie minimalnej stawki godzinowej będzie wymagało zapisywania liczby godzin wykonania zlecenia; zasady ustalania liczby tych godzin powinny się znaleźć w umowie; w razie braku umownych ustaleń zleceniobiorca będzie musiał przedłożyć w formie pisemnej, elektronicznej lub dokumentowej (w terminie poprzedzającym termin wypłaty wynagrodzenia), informację o liczbie godzin wykonania zlecenia. W przypadku umowy zawartej w formie ustnej zleceniodawca przed rozpoczęciem wykonania zlecenia potwierdzi zleceniobiorcy – w formie pisemnej, elektronicznej lub dokumentowej – ustalenia co do sposobu potwierdzania liczby godzin wykonania zlecenia; w sytuacji braku takiego potwierdzenia podstawą ustalenia liczby godzin będzie stosowna informacja przedłożona przez zleceniobiorcę w formie pisemnej, elektronicznej lub dokumentowej (również w terminie poprzedzającym termin wypłaty wynagrodzenia). Dokumenty określające sposób potwierdzania oraz dokumenty potwierdzające liczbę godzin wykonania zlecenia zleceniodawca będzie musiał przechowywać przez okres 3 lat od dnia, w którym wynagrodzenie stało się wymagalne; są to: umowa lub potwierdzenie, rachunki, faktury, informacje lub sprawozdanie (art. 740 k.c.), a także ewidencja prowadzona przez zleceniodawcę, gdy taka forma została określona przez strony umowy. |
|
Ochrona wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej |
W stosunku do wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej będą obowiązywać następujące zasady: – wypłata wynagrodzenia musi być w formie pieniężnej, – wykonawcę obowiązuje zakaz zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia oraz przeniesienia go na inną osobę, – wypłata wynagrodzenia w wysokości minimalnej stawki godzinowej, w przypadku umów zawartych na czas dłuższy niż 1 miesiąc – musi następować co najmniej raz w miesiącu. Jeżeli wysokość wynagrodzenia ustalonego w umowie nie zapewni wykonawcy otrzymania za każdą godzinę pracy wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnej stawki godzinowej, będzie mu przysługiwać wynagrodzenie w wysokości obliczonej z uwzględnieniem minimalnej stawki godzinowej. |
|
Strony umowy |
Przepisy ustawy będą miały zastosowanie do umów zlecenia i świadczenia usług, których stronami są: ● zamawiający (zleceniodawca) – przedsiębiorca albo inna jednostka organizacyjna w ramach prowadzonej przez ten podmiot działalności, ● przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) – osoba fizyczna albo osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą, zarejestrowaną w Polsce lub w innym państwie pozaunijnym bądź spoza EOG, niezatrudniająca pracowników lub niezawierająca umów ze zleceniobiorcami, realizowanych na rzecz przedsiębiorców albo innych jednostek organizacyjnych w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności (osoby „samozatrudnione”, które prowadzą działalność jednoosobowo i osobiście wykonują zadania wynikające z umowy). |
|
Sankcje wobec zleceniodawcy |
Nowelizacja wprowadza karę grzywny od 1000 zł do 30 000 zł dla przedsiębiorcy (osoby działającej w jego imieniu lub osoby działającej w imieniu innej jednostki organizacyjnej), który wypłaca wynagrodzenie za każdą godzinę wykonania zlecenia w wysokości niższej niż obowiązująca wysokość minimalnej stawki godzinowej. |
|
Kontrola PIP |
Do zadań PIP będzie należała kontrola wypłacania przez podmiot zlecający wynagrodzenia w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej na zasadach dotychczas obowiązujących przy kontroli przepisów dotyczących prawa pracy. Inspektorowi PIP będzie przysługiwało prawo do skierowania wystąpienia lub wydania polecenia w sprawie wypłacenia wynagrodzenia w wysokości określonej zgodnie z przepisami ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. |
Termin wejścia w życie
Zmiany będą miały zastosowanie do umów zawartych, począwszy od 1 stycznia 2017 r., a także do umów zawartych przed tym dniem i kontynuowanych w 2017 r.
Niektóre przepisy nowelizacji o charakterze dostosowawczym wejdą w życie 1 września 2016 r. Chodzi o umowy dotyczące realizacji zadań długoterminowych, zawarte przed 1 września 2016 r. (zamówienia publiczne). Strony takich umów będą mogły renegocjować kwestie dotyczące wynagrodzenia, a nawet rozwiązać umowę, w razie gdy odpowiednia zmiana wynagrodzenia powodowałaby przekroczenie wartości kosztorysowej, co mogłoby zagrozić realizacji zadań.
Podstawa prawna:
- art. 1 ustawy o zmianie ustawy z 22 lipca 2016 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1265),
- art. 6 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 2008),
- art. 735, art. 744 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 380; ost. zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 585).
Dołącz do nas na Facebooku!