- Pracodawca nie płaci - czy pracownik może rozwiązać umowę?
- Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy
- Brak wynagrodzenia - wina umyślna lub rażące niedbalstwo pracodawcy
- Uzasadnienie rozwiązania umowy przez pracownika
- Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z powodu niepłacenia wynagrodzenia przez pracodawcę
Pracodawca nie płaci - czy pracownik może rozwiązać umowę?
Pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia za pracę. Czy pracownik może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia ?
Zgodnie z art. art. 55 § 11 Kodeksu pracy, pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.
Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy
Przez użyte w art. 55 § 11 Kodeksu pracy określenie "ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków" należy rozumieć bezprawne działania lub zaniechania pracodawcy z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, polegające na niedopełnieniu podstawowych obowiązków objętych treścią stosunku pracy i niosące zagrożenia dla istotnych interesów pracownika. Ocena sytuacji, czy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków należy do pracownika. Warto tu wskazać, że w razie nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 11 Kodeksu pracy, pracodawcy przysługuje od pracownika roszczenie o odszkodowanie. Zgodnie z art. 611 Kodeksu pracy, o odszkodowaniu orzeka sąd pracy. Jeżeli przed sądem pracodawca wykaże, iż pracownik nie miał podstaw do rozwiązania umowy o pracę w trybie natychmiastowym wówczas pracodawca może żądać odszkodowania od pracownika. Warto podkreślić, iż prawo do żądania odszkodowania przysługuje niezależenie od tego czy pracodawca w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w trybie natychmiastowym poniósł jakąkolwiek szkodę, o czym stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 kwietnia 2005 r., sygn. akt III PK 2/05.
Brak wynagrodzenia - wina umyślna lub rażące niedbalstwo pracodawcy
Mając powyższe na względzie, pracownik powinien przeanalizować naruszenie pracodawcy pod kątem winy umyślnej i rażącego niedbalstwa, jednak w orzecznictwie przyjął się pogląd, że pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym z powodu braku wynagrodzenia, o ile pracodawcy można przypisać winę umyślną lub co najmniej rażące niedbalstwo, co stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 kwietnia 2000 r., sygn. akt I PKN 516/99. Według Sądu Najwyższego, pracodawca, który świadomie nie wypłaca w terminie wynagrodzeń w pełnej wysokości, narusza w sposób umyślny swój podstawowy obowiązek, choćby z przyczyn niezawinionych nie uzyskał środków finansowych na wynagrodzenia.
Uzasadnienie rozwiązania umowy przez pracownika
Pracownik, który podejmie decyzję o rozwiązaniu umowy o pracę w trybie art. 55 § 11 Kodeksu pracy, powinien złożyć oświadczenie o rozwiązaniu umowy wraz z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Warto jednak podkreślić, że jeżeli pracownik nie poda przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy, wówczas mimo wszystko nie powoduje to nieważności rozwiązania umowy.
Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z powodu niepłacenia wynagrodzenia przez pracodawcę
Podsumowując, zgodnie z art. 55 § 11 Kodeksu pracy jeżeli pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wówczas pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. Ocena sytuacji należy do pracownika, ten musi wziąć pod uwagę sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawa bądź zasadami współżycia społecznego działania lub zaniechania pracodawcy z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, polegające na niedopełnieniu podstawowych obowiązków objętych treścią stosunku pracy.
W przypadku, gdy w opinii pracodawcy powód rozwiązania umowy nie będzie wystarczający, ten może żądać odszkodowania od pracownika przed sądem pracy.