Trzynastka za 2024 rok należy się pracownikom jednostek sfery budżetowej, którzy przepracowali poprzedni rok kalendarzowy. Jak obliczyć wysokość dodatkowego wynagrodzenia rocznego? Kiedy jest wypłata trzynastek? Czy odprowadza się od nich podatek i składki ZUS?
- Wysokość trzynastki za 2024 rok - budżetówka
- Trzynastka w budżetówce a okres zatrudnienia
- Kiedy wypłata trzynastki?
- Trzynastka a podatek i ZUS
Wysokość trzynastki za 2024 rok - budżetówka
Pełna wysokość trzynastki równa się 8,5% sumy uzyskanych w 2024 roku wynagrodzeń. Otrzymają ją osoby, które przeprasowały aktywnie czyli faktycznie cały rok kalendarzowy. W przypadku przepracowania krótszego okresu czasu nabywa się prawo do wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego. Ważne jednak, aby okres ten wynosił minimum 6 miesięcy. Nie muszą być to kolejno następujące po sobie miesiące. Liczy się także zatrudnienie na podstawie różnych umów o pracę (np. umowa na okres próbny, umowa na czas określony) i na różne stanowiska. Pomiędzy nawiązywaniem kolejnych stosunków pracy może być przerwa. Prac nie musi być wykonywana w pełnym wymiarze czasu.
Ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej:
Art. 2. [Nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego] 1. Pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego.
2. Pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy.
Trzynastka w budżetówce a okres zatrudnienia
Jak liczy się wskazane 6 miesięcy? To zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego 180 dni. W celu dokonania obliczeń długości zatrudnienia do dodatkowego wynagrodzenia rocznego za miesiąc uznaje się 30 dni.
Należy podkreślić, że okres 6 miesięcy musi być faktycznie przepracowany. Prawo do otrzymania trzynastki nie wymaga przepracowania tego okresu w przypadku:
1. nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły (szkoły wyższej);
2. zatrudnienia pracownika do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż trzy miesiące;
3. powołania pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej;
4. rozwiązania stosunku pracy w związku z:
- przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne,
- przeniesieniem służbowym, powołaniem lub wyborem,
- likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy,
- likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją;
5. podjęcia zatrudnienia:
- w wyniku przeniesienia służbowego,
- na podstawie powołania lub wyboru,
- w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy,
- w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją,
- po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej;
6. korzystania z urlopu:
- wychowawczego,
- macierzyńskiego,
- rodzicielskiego,
- ojcowskiego,
- na warunkach urlopu macierzyńskiego,
- opiekuńczego,
- dla poratowania zdrowia przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego,
- do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego, rodzicielskiego;
7. wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika.
Ustawodawca wymienia również 4 przypadki, kiedy pracownik mimo przepracowania okresu uprawniającego do trzynastki tego świadczenia nie otrzyma:
- pracownik był nieobecny w pracy dłużej niż dwa dni bez usprawiedliwienia,
- pracownik stawił się do pracy lub przebywał w pracy w stanie nietrzeźwości,
- wymierzono pracownikowi karę dyscyplinarną wydalenia z pracy lub ze służby,
- rozwiązano z pracownikiem umowę o pracę bez wypowiedzenia z jego winy.
Na kwotę dodatkowego wynagrodzenia rocznego składa się wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy otrzymywane za okresy zatrudnienia w 2024 roku. Nie bierze się natomiast pod uwagę:
- jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
- wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
- gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
- wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
- ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
- dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
- kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
- nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
- odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
- wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.
Kiedy wypłata trzynastki?
Termin wypłat trzynastek za 2024 rok określa się na koniec trzeciego miesiąca 2025 roku, a więc 31 marca 2025 roku. Wyjątek stanowi sytuacja rozwiązania stosunku pracy w związku z likwidacją pracodawcy. Taki pracownik powinien otrzymać trzynastkę najpóźniej z dniem rozwiązania umowy o pracę.
Trzynastka a podatek i ZUS
Dodatkowe wynagrodzenie roczne stanowi przychód ze stosunku pracy. Przepisy prawne nie zaliczają trzynastki do przychodów zwolnionych z opodatkowania. Należy więc odprowadzać od niej podatek dochodowy.
Trzynastki nie ma również w przychodach zwolnionych ze składek ZUS. Opłaca się je za miesiąc wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Wypłata w styczniu 2025 roku oznacza, że jest to przychód już z nowego roku, mimo że dotyczy pracy w 2024 roku.
Ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dziennik Ustaw z 2023 poz. 1690)
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dziennik Ustaw z 2024, poz. 1061)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dziennik Ustaw z 2023, poz. 728)