Senackie komisje podczas wspólnego posiedzenia zarekomendowały odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. Obecnie zasiłek pogrzebowy w wysokości 4 tys. zł ma charakter powszechny w stosunku do osób ubezpieczonych w ZUS, w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz resortach zatrudniających służby mundurowe. Zasiłek pogrzebowy przysługuje też członkom ich rodzin i osobom lub instytucjom, które poniosły koszty pogrzebu.
Polecamy produkt: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami
Senator Jan Rulewski zwrócił uwagę podczas obrad komisji, że projekt zakłada wprowadzenie "zasiłku pośmiertnego", który miałby wynosić 6 tys. zł. Wyjaśniał, że przysługiwałby on osobom, które prowadziły wraz ze zmarłym wspólne gospodarstwo. Projekt przewiduje stopniowe wdrażanie zmian, począwszy od 2017 roku, w II półroczu wysokość zasiłku wynosiłaby 5000 zł, w 2018 roku wysokość zasiłku wyniosłaby - 6000 zł.
Rulewski argumentował, że zasiłek powinien spełniać charakter socjalny, rekompensując nagły ubytek dochodów związany ze śmiercią nierzadko żywiciela rodziny. Powołał się on na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2009 roku. Według niej zasiłek pogrzebowy "co do zasady spełnia funkcje socjalne, a jego celem nie jest wynagrodzenie szkody poniesionej w wyniku pokrycia kosztów pogrzebu osoby ubezpieczonej (…), lecz doraźna pomoc finansowa, pozwalająca na pokrycie wydatków związanych ze śmiercią członka rodziny."
Projekt negatywnie zaopiniowało m.in. ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej. Zastrzeżenia do proponowanych zmian miało także ministerstwo rozwoju wskazując na dodatkowe koszty związane z wprowadzeniem projektu.
Wiceminister resortu rodziny i pracy Marcin Zieleniecki ocenił, że kryterium związane z prowadzeniem wspólnego gospodarstwa (które uprawnia do otrzymania zasiłku pośmiertnego) ze zmarłą osobą nie jest właściwe. "To nie jest kryterium właściwe dla różnicowania zakresu uprawnień z ubezpieczenia społecznego" - mówił.
Przypomniał też, że w systemie ubezpieczeń jest świadczenie, które służy rekompensacie utraty źródła dochodu w zw. ze śmiercią członka rodziny. "Tym świadczeniem jest renta rodzinna, która służy pokryciu utraconego źródła dochodu" - podkreślił. Według wyliczeń MRPiPS koszt wprowadzenia projektu to około 750 mln zł rocznie.
Zobacz: Ubezpieczenia
Nowelizacja reguluje procedurę rozliczania kosztów pogrzebu. Osoba uprawniona do zasiłku pośmiertnego byłaby zobowiązana jedynie do okazania instytucji ubezpieczeniowej aktu zgonu (w przypadku dziecka martwo urodzonego karty zgonu) oraz oświadczenia: o stopniu pokrewieństwa z osobą zmarłą, sprawieniu pogrzebu, o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego z osobą zmarłą.
Uproszczona procedura nie obejmowałaby m.in. gmin, zakładów pracy, organizacji pozarządowych, które w niektórych przypadkach organizują pogrzeb zmarłego. W tej sytuacji rozliczanie kosztów odbywałoby się na podstawie przedstawionych rachunków.
Projekt przewiduje także skrócenie czasu wypłaty zasiłku z obecnych 30 dni do 7 dni, licząc od dnia złożenia dokumentów, które mogłyby być przesłane drogą elektroniczną.
W nowelizacji zaproponowano, że zasiłek pośmiertny, zasiłek pogrzebowy oraz zwrot kosztów pogrzebu były waloryzowane przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent.
Zobacz: Wskaźniki i stawki