Pracoholizm to uzależnienie psychiczne, objawiające się obsesyjną i wewnętrzną potrzebą ciągłego wykonywania pracy, kosztem innych elementów życia codziennego. Można przy tym zaobserwować wiele symptomów - od typowych objawów nadmiaru stresu, takich jak bóle głowy czy stawów, przez kłopoty ze snem, aż po całkowite wyobcowanie z życia rodzinnego. Pracoholik jest osobą, która określa się poprzez swoje działania. Nie mówi więc o tym, jaki jest, ale o tym, czego udało mu się dokonać. Pozornie wydaje się pełen energii i pewny swojej wartości, jednak w rzeczywistości cechuje go poczucie lęku, obawa przed utratą akceptacji i bezradność. Jak pokazują badania, problem pracoholizmu dotyczy głównie osób posiadających własne firmy i będących w wieku produkcyjnym. Chorują przede wszystkim kobiety.
Dobre i złe nawyki związane z przywiązaniem do pracy
Problemów może nastręczać odróżnienie przepracowywania się, czy poświęcania pracy, od pracoholizmu. Osoby przepracowane dostrzegają, że powinny zwolnić tempo i z tęsknotą myślą o odpoczynku. Tymczasem pracoholicy nie potrafią krytycznie ocenić własnego stosunku do pracy, a perspektywa wakacji czy weekendu jest dla nich przerażająca.
Leczenie pracoholizmu polega na psychoterapii, w skrajnych przypadkach wspomaganej środkami farmakologicznymi. Terapia może trwać przez bardzo długi czas, jednak powrót do normalnego funkcjonowania jest możliwy. Po odpowiedniej terapii pracoholik jest w stanie ograniczyć ilość czasu spędzanego w pracy, zwiększając przy tym swoją wydajność. Badania wskazują, że byli pracoholicy mogą w 50 godzin zrobić to, na co wcześniej potrzebowali ponad 80 godzin.
Do najczęstszych konsekwencji pracoholizmu zaliczyć można przemęczenie, bezsenność, zaburzenia koncentracji, a także wrzody żołądka czy choroby układu krążenia. Pracoholizm może zakończyć się nawet śmiercią.
Możemy wyróżnić kilka typów pracoholików. Według jednej z klasyfikacji, istnieją pracoholicy: nieugięci, bulimiczni, z deficytem uwagi i delektujący się pracą.
Test przynależności pokoleniowej
Pracoholik nieugięty to osoba, która pracuje bez przerwy. Praca jest dla niego ważniejsza od relacji z innymi ludźmi. Restrykcyjnie przestrzega wszystkich terminów i wydaje się człowiekiem bezwzględnym i niewrażliwym. Z kolei, pracoholik bulimiczny sprawia wrażenie osoby, która próbuje uciec od pracy. Wszystkie zadania zostawia na ostatnią chwilę, przez co później musi pracować bardzo intensywnie. Natomiast pracoholik z deficytem uwagi traktuje pracę jako źródło stymulacji. Musi wykonywać równocześnie kilka różnych zadań, ponieważ szybko się nudzi. Zazwyczaj większość wykonanych przez niego projektów wymaga poprawek. Pracoholik delektujący się pracą, w przeciwieństwie do tego z deficytem uwagi, pracuje bardzo wolno i dokładnie. Zawsze ma przygotowaną strategię działania, ponieważ zależy mu na perfekcyjnym wykonaniu zadania.
Pojęcie pracoholizmu wprowadził w 1971 roku amerykański pastor i profesor psychologii religii Wayne Oates.