Od 15 lutego 2024 r. zmienią się wymogi zatrudnienia dla osób mających pracować z dziećmi

• Kogo dotyczą nowe obowiązki?
• Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym
• Zaświadczenie z KRK
• Dodatkowe dokumenty
• Wyjątki

Kogo dotyczą nowe obowiązki?

W celu rozszerzenia ochrony małoletnich znowelizowano ustawę o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. Ustawa z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1606) wprowadza od 15 lutego 2024 r. m.in. rozszerzony obowiązek weryfikacji niekaralności nowozatrudnianych osób przed nawiązaniem z nimi stosunku pracy lub dopuszczeniem do działalności w której będą miały kontakt z małoletnimi.

Konieczność weryfikowania, każdej nowozatrudnianej osoby która będzie wykonywała zadania z małoletnimi obowiązuje wszystkie podmioty które prowadzą działalność związaną z:

• wychowaniem małoletnich, 
• edukacją małoletnich,
• wypoczynkiem małoletnich, 
• leczeniem małoletnich, 
• świadczeniem porad psychologicznych małoletnim, 
• rozwojem duchowym małoletnich, 
• uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, 
• opieką nad małoletnimi. 

Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym

Zatrudniający osobę mającą mieć pod opieką małoletnich, niezależnie od formy zatrudnienia będzie miała obowiązek uzyskania informacji czy dane zatrudnianej osoby nie zostały zamieszczone w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. 

Pracodawca lub inny organizator będzie uzyskiwać  informacje, czy dane osoby którą planuje zatrudnić są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.

Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym obejmuje przestępstwa ujęte w rozdziale XXV Kodeksu Karnego „Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności” z wyjątkiem:

• kazirodztwa (art. 201 Kodeksu karnego), chyba że zostało popełnione na szkodę małoletniego;
• prezentowania treści pornograficznych (art. 202 § 1, § 3, § 4a, § 4b, § 4c  Kodeksu karnego);
• stręczycielstwa, sutenerstwa i kuplerstwa (art. 204 § 1 i 2 Kodeksu karnego), chyba że zostały popełnione na szkodę małoletniego.

W celu realizacji obowiązku weryfikacji kandydatów do pracy pod kątem niekaralności za przestępstwa na tle seksualnym dostęp do opisanych wyżej danych w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym został przewidziany m.in. dla:

• pracodawców - przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi, w zakresie uzyskania informacji, czy dane tej osoby są zgromadzone w tym Rejestrze;
• innym organizatorom - przed dopuszczeniem osoby do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi, w zakresie uzyskania informacji, czy dane tej osoby są zgromadzone w tym Rejestrze

- na podstawie art. 12 pkt 6 i 7 o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.

Zaświadczenie z KRK

Ponadto kandydat do pracy w podmiocie zobowiązanym do weryfikacji niekaralności osób mających pracować z dziećmi będzie musiał  dostarczyć zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego.

Zaświadczenie powinno obejmować przestępstwa:

• przeciwko życiu i zdrowiu (określone w rozdziale XIX Kodeksu karnego),
• przeciwko wolności seksualnej i obyczajności (określone w rozdziale XXV Kodeksu karnego),
• handel ludźmi (art. 189a Kodeksu karnego),
• znęcanie się (art. 207 Kodeksu karnego),
• określone w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii,
• odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.

Dodatkowe dokumenty

W przypadku, gdy kandydatem do pracy jest osoba nie posiadająca polskiego obywatelstwa dodatkowo będzie przedkłada ona zatrudniającemu informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.

Ponadto kandydat do pracy będzie składał zatrudniającemu oświadczenie o państwie lub państwach w których zamieszkiwał w ciągu ostatnich 20 lat poza Polską i krajem swojego obywatelstwa. Jeśli kandydat zamieszkiwał w krajach trzecich będzie miał  obowiązek przedłożyć zatrudniającemu informację z rejestrów karnych do działów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi ze wszystkich tych państw w których mieszkał.

W sytuacji w której prawo innego niż Polska państwa obywatelstwa lub zamieszkania  kandydata do pracy nie przewiduje wydawania takiej informacji, możliwe będzie  przedłożenie informacji z rejestru karnego danego państwa. Jeśli natomiast nie ma w danym kraju takiego rejestru kandydat powinien złożyć oświadczenie w którym wskaże na brak możliwości uzyskania zaświadczeń o niekaralności w danym państwie wraz z oświadczeniem że nie został nigdy prawomocnie skazany w tym kraju za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom których weryfikacji wymagają polskie przepisy. 

Wyjątki

Wykonanie wyżej wskazanych czynności weryfikacyjnych nie będzie wymagane przed dopuszczeniem do pracy z małoletnim, gdy osoba dopuszczana do pracy jest:

• członkiem rodziny małoletniego,
• osobą znaną osobiście rodzicowi lub przedstawicielowi ustawowemu małoletniego 

a praca jest wykonywana w stosunku do małoletniego dziecka, którego rodzic albo przedstawiciel ustawowy jest dopuszczającym.

Magdalena Sybilska-Bonicka

specjalista z zakresu prawa pracy, prawnik, redaktor MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, wieloletni praktyk, trener biznesu i były wykładowca akademicki z zakresu prawa pracy