Urzędnicy państwowi mogą być zatrudniani w tzw. równoważnym systemie czasu pracy, czyli w warunkach wydłużenia dobowej normy czasu pracy w niektórych dniach oraz poza normalnymi godzinami pracy, w porze nocnej, a także w niedziele i święta. Jedynie w stosunku do kobiet w ciąży, kobiet opiekujących się dziećmi w wieku do 8 lat oraz w innych przypadkach określonych w odrębnych przepisach obowiązuje bezwzględny zakaz zatrudniania w wyżej wskazanych warunkach. (art. 29 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych – Dz.U. z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm.).
Treść tego przepisu odbiega od zasad zawartych w innych pragmatykach zawodowych, gdyż zakazy ustanowione w poszczególnych ustawach mają charakter względny (jeżeli urzędnik wyrazi na to zgodę, zakaz zostaje zniesiony). Rozwiązanie zwarte w ustawie o pracownikach urzędów państwowych odróżnia się również pod względem zakresu podmiotów, których omawiany zakaz dotyczy. Odnosi się wyłącznie do kobiet opiekujących się dziećmi do 8 lat oraz do innych podmiotów określonych w odrębnych przepisach (np. zakaz zatrudniania młodocianych w porze nocnej albo zatrudniania pracowników w warunkach szczególnie niekorzystnych). Natomiast zakaz nie dotyczy urzędników mężczyzn opiekujących się dziećmi.
Omawiana regulacja różni się również od zasad ustalonych w ramach powszechnego prawa pracy, a więc rozwiązań wynikających z Kodeksu pracy, które nie ograniczają w sposób bezwzględny zatrudniania w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej pracowników opiekujących się dziećmi w wieku do lat 4. W art. 178 § 2 k.p. zawarto względny zakaz zatrudniania pracowników i pracownic, który pozwala na zatrudnianie takich pracowników w godzinach nadliczbowych i godzinach nocnych, jeśli wyrażą zgodę na taką pracę.
Urlop ojcowski - nowelizacja kodeksu pracy >>
Biorąc powyższe pod uwagę oraz konstytucyjną zasadę równości kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu, która nakazuje m.in. jednakowe traktowanie rodziców (opiekunów) dziecka w zakresie uprawnień wynikających ze sprawowania opieki nad dzieckiem, posłowie przygotowali projekt nowelizacji ustawy o pracownikach urzędów państwowych (druk sejmowy 3248). Rozwiązania zawarte w projekcie nowelizacji mają na celu zrównanie w prawach urzędników oraz wprowadzenie możliwości elastycznego planowania pracy (możliwość zatrudnienia szerszej grupy pracowników w równoważnym systemie czasu pracy).
Jeśli komisje sejmowe oraz Senat nie wprowadzą do projektu zmian, to po uchwaleniu przez Sejm art. 29 ust. 3 ustawy o pracownikach urzędów państwowych uzyska następujące brzmienie: „Przepisów ust. 1a i 2 nie stosuje się do kobiet w ciąży oraz – bez ich zgody – do osób sprawujących pieczę nad osobami wymagającymi stałej opieki lub opiekujących się dziećmi w wieku do lat ośmiu”.
Zagadnienia kontrolne w zakresie czasu pracy >>
Nowelizacja wejdzie w życie po 14 dniach od ogłoszenia tekstu ustawy w Dzienniku Ustaw.