Likwidacja OFE
Od 1 stycznia przyszli emeryci będą mogli decydować, czy swoje oszczędności zgromadzone w Otwartych Funduszach Emerytalnych przenieść na Indywidualne Konta Emerytalne, czy do ZUS. To efekt przyjętej w środę przez rząd ustawy o przeniesieniu środków z OFE do IKE.
Chodzi o ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych na indywidualne konta emerytalne. Zakłada ona likwidację OFE, w których ok. 15,8 mln Polaków odłożyło ok. 162 mld zł.
Przewidziano, że powszechne towarzystwa emerytalne (PTE) zarządzające OFE przekształcą się w towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI), zaś same OFE staną się specjalistycznymi funduszami inwestycyjnymi otwartymi (SFIO). Wszystkie oszczędności zgromadzone w OFE zostaną "automatycznie" przekazane na indywidualne konta emerytalne (IKE) prowadzone w SFIO przez TFI.
Indywidualne konta emerytalne to funkcjonujące już w naszym systemie produkty stanowiące dobrowolny tzw. trzeci filar oszczędzania na emeryturę. Zgromadzone tam środki wypłacane w formie emerytury są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych. W razie potrzeby oszczędności z IKE można wypłacić, ale - jeżeli nastąpi to przed 60. rokiem życia - wiąże się to z koniecznością zapłaty 19 proc. tzw. podatku Belki. Ponieważ oszczędności na IKE traktowane są jako prywatne, podlegają one pełnemu dziedziczeniu w razie śmierci oszczędzającego.
Dziedziczenie środków
Projekt przewiduje, że środki pochodzące z OFE i przekazane na IKE nie będą mogły zostać wypłacone przed osiągnięciem przez ubezpieczonego wieku emerytalnego (natomiast będą mogły być w tym czasie dziedziczone). W uzasadnieniu projektu wyjaśniono, że wynika z faktu, iż środki zgromadzone w OFE pochodzą ze składki emerytalnej i co do zasady mogą zostać wykorzystane wyłącznie w celu zabezpieczenia emerytalnego osoby ubezpieczonej.
Wybór: IKE czy ZUS
Zgodnie z projektem, dotychczasowy członek OFE, przyszły emeryt, będzie mógł jednak zdecydować, że nie chce, aby jego oszczędności z OFE "domyślnie" trafiły na IKE. Będzie mógł je skierować do ZUS. Jeżeli złoży stosowną deklarację o przejściu do ZUS, aktywa z OFE zostaną przekazane do Funduszu Rezerwy Demograficznej (z wyłączeniem obligacji i bonów emitowanych przez Skarb Państwa), a ich wartość dopisana do kapitału zaewidencjonowanego na indywidualnym koncie w ZUS.
Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami
Decyzja od 1 stycznia 2020 r. do 28 lutego 2020 r.
"Decyzję w tej sprawie będzie można podjąć od 1 stycznia 2020 r. do 28 lutego 2020 r. a transfer środków do IKE nastąpi 1 lipca przyszłego roku" - powiedział PAP rzecznik prasowy resortu inwestycji i rozwoju Stanisław Krakowski.
Decyzja o wyborze IKE, czy ZUS, będzie wiązała się z określonymi skutkami finansowymi dla oszczędzających.
Zwolnienie z PIT
Przede wszystkim wypłaty emerytur z IKE będą zwolnione z PIT. Projekt przewiduje jednak, że przeniesienie pieniędzy z OFE do IKE będzie podlegało 15 proc. tzw. opłacie przekształceniowej. Zdaniem autorów projektu ma być ona substytutem podatku dochodowego pobieranego od emerytur wypłacanych z FUS, jej wysokość odpowiada poziomowi efektywnej stopy opodatkowania emerytur.
Ochrona pieniędzy z OFE
Zgodnie z projektem polityka inwestycyjna SFIO przekształconych z OFE ma być dostosowana do wieku i profilu ryzyka ubezpieczonych w długim terminie, co ma zapewnić ochronę wartości środków pochodzących z OFE. Projekt określa procentowy udział instrumentów dłużnych w portfelu subfunduszu przedemerytalnego, do którego, w miarę zbliżania się do wieku emerytalnego, będą przenoszone środki pochodzące z OFE (w ramach zamiany jednostek uczestnictwa subfunduszu podstawowego na jednostki uczestnictwa subfunduszu przedemerytalnego). Ma to pełnić funkcję zbliżoną do istniejącego dziś tzw. suwaka bezpieczeństwa, z tym, że w przypadku IKE oszczędności tam zgromadzone pozostaną w filarze kapitałowym aż do osiągnięcia wieku emerytalnego. Jednocześnie koszty zarządzania przez TFI środkami pochodzącymi z OFE mają być ściśle limitowane.
Oszczędzanie w ZUS
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku oszczędzania na emeryturę w ZUS. Po złożeniu deklaracji o przeniesieniu aktywów z OFE do ZUS (w praktyce do FRD) opłata przekształceniowa nie będzie pobierana, ale przyszłe wypłaty emerytur będą opodatkowane podatkiem dochodowym (PIT) według skali. W przeciwieństwie do IKE, oszczędności gromadzone w ZUS nie podlegają dziedziczeniu w przypadku śmierci ubezpieczonego. Wzór deklaracji o przejściu do ZUS i przekazaniu środków zgromadzonych w OFE do ZUS zostanie określony w rozporządzeniu.
Projekt przewiduje, że zarządzanie środkami FRD zlecone zostanie towarzystwu funduszy inwestycyjnych zależnemu od Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR). Autorzy ustawy zapewniają, że TFI PFR będzie w efektywny sposób zarządzać aktywami FRD.