Zmiana pracodawcy w trakcie roku powoduje wątpliwości dotyczące urlopu wypoczynkowego. Po jakim czasie można wziąć urlop w nowej pracy? Od czego zależy, kiedy można skorzystać z urlopu na żądanie?
- Kiedy można wziąć pierwszy urlop w nowej pracy?
- Kiedy można wziąć urlop na żądanie w nowej pracy?
- Urlop w nowej pracy
- Nowa praca w innym roku a urlop wypoczynkowy
Kiedy można wziąć pierwszy urlop w nowej pracy?
W pierwszej kolejności należy wyróżnić dwie sytuacje:
- nowa praca w roku kalendarzowym, w którym pracownik po raz pierwszy w życiu podjął zatrudnienie,
- nowa praca w kolejnych latach zatrudnienia.
W pierwszym przypadku pracownik nabywa prawo do urlopu w wymiarze 1,67 dnia po każdym przepracowanym miesiącu (z dołu). Pierwszy dzień urlopu albo 2 dni (jeśli pracodawca zaokrągli w górę do pełnego dnia) pracownik może wykorzystać dopiero w drugim miesiącu pracy. Po drugim miesiącu pracy (jeśli nie wykorzysta wcześniej żadnego dnia urlopu) będzie miał już 3,33 dnia urlopu (lub 4 dni w przypadku zaokrąglenia). Przez cały rok kalendarzowy, w którym po raz pierwszy zatrudnił się na podstawie umowy o pracę, właśnie w ten sposób będzie nabywał prawo do urlopu.
Natomiast od 1 stycznia kolejnego roku nabędzie już prawo do pełnej, rocznej puli urlopu z góry czyli 20 dni. Jeśli pierwsza umowa byłaby podpisana w grudniu, już od stycznia kolejnego roku, a więc za miesiąc pracownik nabędzie prawo do 20 dni urlopu do rozdysponowania na cały rok. Już od pierwszych dni stycznia może również korzystać z tego prawa.
Drugi przypadek to praca w kolejnych latach zatrudnienia. Po jakim czasie można wziąć urlop w nowej pracy? Pierwszy urlop w nowej pracy można wziąć już w pierwszym miesiącu pracy. Pracownik nabywa prawo do urlopu już z pierwszym dniem pracy. Nie ma tutaj zastosowania zasada dotycząca pierwszego zatrudnienia czyli możliwości skorzystania z urlopu dopiero po pierwszym miesiącu pracy. Jeśli pracownik już wcześniej pracował i nabył prawo do urlopu w poprzednich latach, przy kolejnych umowach o pracę będzie mógł korzystać z urlopu już od pierwszego miesiąca pracy.
Czy można wziąć urlop w pierwszym tygodniu nowej pracy? Tak. Ważne jednak, aby było to ustalone z pracodawcą. Jeśli nie ma takiej konieczności, warto zastanowić się nad późniejszym terminem urlopu. Wniosek o urlop na pierwsze dni pracy może zostać odrzucony przez pracodawcę. Należy pamiętać o tym, że wniosek powinien być złożony ze stosownym wyprzedzeniem, tak aby pracodawca zdążył przeorganizować pracę pod nieobecność pracownika.
Kiedy można wziąć urlop na żądanie w nowej pracy?
Przy odpowiedzi na to pytanie należy wziąć pod uwagę fakt, ze urlop na żądanie to część urlopu wypoczynkowego, którą można wykorzystać w trybie nagłym. Urlop na żądanie w nowej pracy można wziąć już od początku zatrudnienia, jeśli pracownik dysponuje odpowiednią liczbą dni urlopowych oraz nie wykorzystał pełnej puli dni urlopu na żądanie u poprzedniego pracodawcy (4 dni na rok kalendarzowy).
Wyjątkiem będzie sytuacja roku, w którym pracownik po raz pierwszy w życiu podjął zatrudnienie. W roku kalendarzowym pierwszej pracy urlop nabywa się bowiem w wymiarze 1,67 dnia pracy dopiero po przepracowaniu każdego kolejnego miesiąca pracy. W pierwszym miesiącu pracy taki pracownik nie może więc skorzystać z urlopu (czy to w zwykłym trybie czy to w trybie na żądanie).
Urlop w nowej pracy
W przypadku zmiany pracodawcy obowiązują inne zasady nabywania prawa do urlopu niż przy pierwszym zatrudnieniu (chyba że zmiana pracodawcy następuje w roku kalendarzowym podjęcia pierwszego zatrudnienia). W pierwszej pracy pracownik uzyskuje z każdym kolejnym miesiącem pracy prawo do 1/12 urlopu, który przysługuje mu w skali roku. Pierwszy dzień urlopu może więc wykorzystać dopiero po miesiącu pracy. Natomiast w przypadku zmiany pracodawcy w ciągu roku (w kolejnym roku kalendarzowym i następnych) mamy do czynienia z tzw. urlopem proporcjonalnym. Pracownik ma prawo do takiej liczby dni urlopowych, która odpowiada długości zatrudnienia w skali roku u danego pracodawcy.
Jeśli pracownikowi przysługuje 26 dni urlopu w roku kalendarzowym, a rok ma 12 miesięcy to należny urlop wylicza się dzieląc 26 przez 12 i następnie mnożąc przez liczbę miesięcy zatrudnienia u konkretnego pracodawcy. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę. Przez zaokrąglanie w górę może dojść do sytuacji, że pracownik u pierwszego pracodawcy wykorzysta urlop w wyższym wymiarze. Wówczas u nowego pracodawcy będzie miał odpowiednio pomniejszony urlop. Pracownik nie może bowiem przekroczyć rocznego wymiaru urlopu (20 lub 26 dni).
Sprawdź, kiedy pracownikowi przysługuje 20, a kiedy 26 dni urlopu wypoczynkowego na rok: Wymiar urlopu wypoczynkowego
Zgodnie z art. 1551 § 1 Kodeksu pracy w przypadku zmiany pracodawcy w trakcie roku pracownikowi przysługuje urlop:
- u dotychczasowego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze;
- u kolejnego pracodawcy – w wymiarze:
- proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego – w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,
- proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym – w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego.
Mogą zdarzyć się takie sytuacje, że pracownik przed rozwiązaniem umowy o pracę w trakcie roku wykorzysta urlop wypoczynkowy w wyższym wymiarze (np. zaplanował sobie dłuższy urlop na ferie zimowe). Wówczas u kolejnego pracodawcy będzie mógł skorzystać z odpowiednio niższego wymiaru urlopu tak, aby nie został przekroczony roczny limit. Co więcej, łączny wymiar urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym nie może być również niższy niż wynikający z okresu przepracowanego w tym roku u wszystkich pracodawców.
Pracownica była zatrudniona u pracodawcy na umowę o pracę na czas nieokreślony. Przysługuje jej 26-dniowy urlop wypoczynkowy na rok. W trakcie roku kalendarzowego zmieniła pracodawcę. Nowa umowa obowiązywała od 1 czerwca 2024 roku do 31 maja 2025 roku.
Od stycznia do maja jest 5 miesięcy pracy, a więc dokonuje się obliczenia 26/12 x 5= 10,83. U dotychczasowego pracodawcy miała prawo do 11 dni urlopu (niepełny dzień zaokrągla się w górę).
Natomiast u nowego pracodawcy do końca 2024 roku będzie pracowała 7 miesięcy. Licząc zgodnie z zasadą 26/12 x 7, otrzymamy wynik 15,17. W nowej pracy nie skorzysta jednak z 16 dni wolnego (nie zaokrąglamy w górę do pełnego dnia), ponieważ w skali roku przekroczyłaby wymiar 26 dni (11+16= 27).
W nowej pracy ma więc prawo do 15 dni urlopu do końca 2024 roku.
Nowa praca w innym roku a urlop wypoczynkowy
Zasady dotyczące urlopu proporcjonalnego dotyczą także pracownika, który podejmuje pracę u nowego pracodawcy w ciągu innego roku kalendarzowego niż rok ustania poprzedniego stosunku pracy.
Pracownik rozwiązał umowę o pracę z dotychczasowym pracodawcą 7 grudnia 2023 roku. Ze względu na staż pracy przysługuje mu 26 dni urlopu wypoczynkowego na rok. Kolejną umowę podpisał dopiero 1 lipca 2024 roku. Przez 6 miesięcy czyli do końca 2024 roku będzie mógł wykorzystać 13 dni urlopu.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, t.j. z dnia 31 lipca 2023 r. (Dz.U. z 2023 r., poz. 1465)