W prawie pracy
Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 5. roku życia. Do 6-miesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się wszystkie poprzednie okresy zatrudnienia.
Pracownik może skorzystać jeszcze dodatkowo z urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia, jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika. Od 1 października 2013 r. 1 miesiąc urlopu wychowawczego jest przypisany wyłącznie do jednego z rodziców dziecka. Oznacza to, że tego 1 miesiąca urlopu wychowawczego nie może wykorzystać drugi z rodziców. Od powyższej reguły przewidziano jednak wyjątki. Rodzic dziecka ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze pełnych 36 miesięcy, jeżeli:
- drugi rodzic dziecka nie żyje,
- drugiemu rodzicowi dziecka nie przysługuje władza rodzicielska,
- drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu, a także gdy
- dziecko pozostaje pod opieką jednego opiekuna.
Zobacz również: Urlop wychowawczy i dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem
Rodzice lub opiekunowie dziecka spełniający warunki do urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać z takiego urlopu przez okres nieprzekraczający 4 miesięcy. Urlop wychowawczy jest udzielany na wniosek pracownika. Może być wykorzystany najwyżej w 5 częściach.
W wynagrodzeniach
W trakcie urlopu wychowawczego pracownik może podjąć zatrudnienie u dotychczasowego lub innego pracodawcy i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie.
W ubezpieczeniach
Składki emerytalne i rentowe za osoby przebywające na urlopach wychowawczych rozliczają płatnicy składek. Są one natomiast finansowane z budżetu państwa, pod warunkiem że osoba przebywająca na urlopie wychowawczym nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie posiada innych tytułów powodujących obowiązek oskładkowania. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy osoba przebywająca na urlopie wychowawczym zawarła umowę o dzieło z własnym
pracodawcą. W okresie wykonywania tej umowy nadal podlega ona ubezpieczeniom społecznym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym.
Podstawę wymiaru składek za osobę przebywającą na urlopie wychowawczym stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę liczona z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu wychowawczego. Kwota podstawy wymiaru nie może być:
- wyższa niż 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz
- niższa niż 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Jeżeli pracownica przebywająca na urlopie wychowawczym jest jednocześnie zatrudniona w kilku zakładach pracy, to każdy zakład rozlicza składki indywidualnie, z uwzględnieniem kwot granicznych. Ostatecznego rozliczenia dokona ZUS, który opłaci składki za ubezpieczoną w łącznej kwocie (od wszystkich płatników), nie wyższej niż jest wskazana w art. 18 ust. 5b ustawy systemowej.
W zasiłkach
Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres niezdolności do pracy przypadający w czasie urlopu wychowawczego. Prawo do świadczenia przysługuje od pierwszego dnia po zakończeniu urlopu. Pracownica, która urodzi dziecko w okresie urlopu wychowawczego, nabywa prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Polecamy serwis: Urlop wychowawczy