Urlop ojcowski to uprawnienie przysługujące pracownikowi będącemu ojcem dziecka. Zasady, na jakich urlop ojcowski jest przyznawany w 2024 r. określają przepisy Kodeksu pracy znowelizowane w roku poprzednim.
- Urlop ojcowski tylko dla pracowników
- Urlop ojcowski tylko w określonym celu
- Urlop ojcowski w wymiarze do 2 tygodni
- Urlop ojcowski tylko przez określony czas
Prawo do urlopu ojcowskiego jest wyłącznym i samodzielnym uprawnieniem, które przysługuje pracownikowi będącemu ojcem. Prawo to jest niezależne od uprawnień matki dziecka i przysługuje także wtedy, gdy matka nie jest pracownicą, wobec czego nie może korzystać z przewidzianych przepisami prawa pracy urlopów związanych z urodzeniem lub wychowywaniem dziecka. Przepisy Kodeksu pracy regulujące urlop ojcowski zmieniły się na mocy nowelizacji z 9 marca 2023 r.
Urlop ojcowski tylko dla pracowników
Urlop ojcowski przysługuje pracownikowi, który jest ojcem. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracownikiem jest nie tylko osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, ale także na podstawie: powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Urlop ojcowski tylko w określonym celu
Kodeks pracy w brzmieniu sprzed nowelizacji w 2023 r. stwierdzał po prostu: „Pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego”. Ubiegłoroczna nowelizacja wprowadziła dodatkowo pojęcie celu, któremu ma służyć urlop ojcowski. Celem tym jest sprawowanie opieki nad dzieckiem.
Urlop ojcowski może być w 2024 r. wykorzystywany wyłącznie w celu sprawowania opieki nad dzieckiem.
Urlop ojcowski w wymiarze do 2 tygodni
Urlop ojcowski należy się w wymiarze, którzy wynosi do 2 tygodni. Uprawniony pracownik – ojciec może wykorzystać urlop ojcowski jednorazowo. Przepisy pozwalają jednak na to, by urlop ojcowski został wykorzystany w częściach. Uprawniony może – stanowią przepisy – podzielić urlop ojcowski maksymalnie na 2 części; każda z nich musi trwać co najmniej tydzień.
W praktyce oznacza to, że urlop ojcowski można wykorzystać w dwóch jednotygodniowych częściach.
Urlop ojcowski tylko przez określony czas
Prawo do urlopu ojcowskiego przysługuje pracownikowi – ojcu w okresie do ukończenia przez dziecko określonego przepisami wieku. W przypadku ojców adopcyjnych długość okresu, w którym prawo to przysługuje uzależniona jest ponadto od upływu określonego czasu od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu dziecka.
W 2024 r. długość tych okresów jest zróżnicowana w zależności od tego, kiedy uprawniony pracownik – ojciec rozpoczął wychowywanie dziecka. Decydujące znaczenie ma to, czy wychowywał dziecko w dniu 26 kwietnia 2023 r., kiedy to w życie weszła nowelizacja Kodeksu pracy przyjęta w marcu tego roku, czy też rozpoczął wychowanie dziecka po tym dniu (w szczególności – kiedy dziecko przyszło na świat 27 kwietnia 2023 r. lub później).
Pracownik – ojciec, który wychowywał dziecko w dniu 26 kwietnia 2023 r. ma prawo do urlopu ojcowskiego nie dłużej niż do:
- ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo
- upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.
Pracownik – ojciec, który rozpoczął wychowywanie dziecka po 26 kwietnia 2023 r. ma natomiast prawo do urlopu ojcowskiego nie dłużej niż do:
- ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia albo
- upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.