"Pożyczenie pracownika" jako sposób na pozbycie się kosztów zatrudnienia
Długoterminowe trendy demograficzne są dla polskiej gospodarki jednoznaczne. Podaż pracowników będzie rosnącym wyzwaniem. Równocześnie niepewność prowadzenia działalności biznesowej prowadzi do sytuacji, gdzie Polska jest na drugim miejscu z 27%, jeżeli chodzi o pracowników zatrudnianych czasowo (Eurostat 2019). Kwestia efektywności wykorzystania zasobów pracy stała się przedmiotem współpracy Kadrywpigułce i PSML.
Podczas wrześniowego webinarium prowadzonego przez Donatę Hermann-Marciniak, eksperta ds. prawa pracy (Kadry w pigułce) i Mariusza Gerałtowskiego, prezesa PSML, którego patronem medialnym był m.in. Infor.pl została omówiona problematyka elastycznej formy zatrudnienia pod hasłem „Nie zwalniaj, a pozbądź się kosztów zatrudnienia”.
Webinarium miało na celu przybliżenie tematyki „pożyczenia” pracownika przez pracodawcę „leasingodawcę” pracodawcy „leasingobiorcy” na mocy funkcjonujących przepisów prawa pracy stanowiące remedium na niestabilną sytuację biznesową w czasach pandemii. Należy zwrócić uwagę na fakt, że wskazane pojęcia nie funkcjonują w przepisach prawa pracy; przyjęte zostały na potrzeby wyjaśnienia idei „pożyczenia” pracowniczego.
Urlop bezpłatny na czas pracy u innego pracodawcy
Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 174(1) Kodeksu pracy, za zgodą pracownika, wyrażoną na piśmie, pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami. Okres udzielonego w ten sposób urlopu bezpłatnego, wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.
Pierwszym krokiem koniecznym do realizacji procesu „pożyczenia” pracownika jest zawarcie porozumienia między pracodawcami. Porozumienie opiera się na zróżnicowanych potrzebach właścicieli zakładów pracy. Pracodawca „leasingodawca” komunikuje potrzebę redukcji kosztów zatrudnienia bez zwalniania pracowników, a pracodawca „leasingobiorca” wskazuje zapotrzebowanie na zwiększenie kadry pracowniczej. Porozumienie powinno zawierać uzgodnienie stron co do liczby „pożyczanych” pracowników, ale także warunki zatrudnienia pracownika u pracodawcy „leasingobiorcy”.
W związku z czasowym „pożyczeniem” pracownika, przyjmuje się, że udzielenie pracownikowi urlopu bezpłatnego powinno być z góry ustalone w porozumieniu między pracodawcami. Czas trwania urlopu bezpłatnego jest nielimitowany jednak przepisy prawa pracy ograniczają liczbę umów zawieranych z pracownikiem na czas określony. Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.
Kiedy nie można stosować "pożyczenia pracownika"?
Przepisu nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony:
- w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
- w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
- w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,
- w przypadku, gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie
- jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.
Pracodawca zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu umowy o pracę ponad limit 3/33 wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia.
Zgoda pracownika
Aby doszło do procesu „pożyczenia” pracownika konieczne jest uzyskanie jego zgody na piśmie. Brak zgody pracownika oznacza utratę mocy prawnej porozumienia zawartego między pracodawcami. Zgoda pracownika powinna stanowić akceptację zaproponowanych warunków zatrudnienia u pracodawcy „leasingobiorcy”. Przyjmuje się zatem, że treść porozumienia powinna zawierać wszystkie istotne warunki zatrudnienia wskazywane w treści umowy o pracę.
Urlop bezpłatny i umowa na czas określony
Po uzyskaniu zgody pracownika, pracodawca „leasingodawca” udziela pracownikowi urlopu bezpłatnego na czas określony w porozumieniu. Natomiast pracodawca „leasingobiorca” jest zobowiązany do zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony zgodnie z warunkami porozumienia.
Badania lekarskie
Przesłanką zwalniającą pracodawcę „leasingobiorcę” z obowiązku kierowania „pożyczanego” pracownika na wstępne badania profilaktyczne jest sytuacja, w której osoba przyjmowana jest do pracy na dane stanowisko pozostaje jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą i przedstawi pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
Szkolenie wstępne, okresowe i instruktaż stanowiskowy
Każdy pracownik, który rozpoczyna pracę w zakładzie pracy, powinien odbyć szkolenia wstępne: instruktaż ogólny i instruktaż stanowiskowy w dziedzinie bhp, ponieważ szkolenia te są specyficzne dla danego przedsiębiorstwa i stanowiska pracy. Jeżeli pracownik przedstawi nowemu pracodawcy oryginał aktualnego zaświadczenia o ukończeniu u poprzedniego pracodawcy szkolenia uwzględniającego program szkolenia okresowego wymagany dla obecnego stanowiska pracy, zaświadczenie to zachowuje ważność, a jego kopia powinna zostać włączona do akt osobowych pracownika. Pracodawca kieruje tego pracownika na pierwsze szkolenie okresowe przed upływem okresu przewidzianego dla stanowiska, na którym pracownik jest zatrudniony.
Oświadczenie o zachowaniu poufności
Warto zobowiązać „pożyczanego” pracownika do podpisania oświadczenia o zachowaniu poufności. Obowiązkiem pracownika jest zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Pracownik zobowiązuje się zatem do zachowania poufności przekazywanych mu informacji na wszelkich nośnikach, bez względu na sposób ich przekazania.
Kto wypłaca świadczenie chorobowe?
W przypadku czasowej niezdolności do pracy „pożyczanego pracownika” to pracodawca „leasingobiorca” jest odpowiedzialny za ustalenie uprawnienia do świadczenia chorobowego, obliczenia wysokości tego świadczenia i ewentualnie jego wypłaty. Pracodawca „leasingobiorca” po zatrudnieniu „pożyczanego” pracownika staje się stroną stosunku prawnego odpowiedzialnym za wywiązanie z obowiązków pracowniczych wobec pracownika.
Powrót do dotychczasowego pracodawcy
Pracownik po zakończeniu urlopu bezpłatnego powraca do pracy u pracodawcy „leasingodawcy”. Pracodawca „leasingobiorca” jest zobowiązany wyrejestrować pracownika z ZUS oraz wydać mu świadectwo pracy.
Współpraca w zakresie “pożyczania” pracowników, wymaga dużego zaufania między uczestniczącymi partnerami. Zarówno firmami między sobą jak i pracownikiem. Organizatorzy webinarium podejmują współpracę na rzecz edukacji biznesu i środowisk pracowniczych oraz tworzenia platformy budującej zasady dla transparentnej współpracy w tym zakresie.