To zaświadczenie jest ważne dla pracowników etatowych, którzy w przeszłości pracowali w gospodarstwach rolnych. Taka osoba zaczynając pracę etatową np. w wieku 30 lat, miałaby prawo tylko do 10 dni urlopu wypoczynkowego. Każdy inny kolega w pracy w wieku 30 lat ma (w praktyce) prawo do 26 dni urlopu rocznie (lata studiów przeliczają się na prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego).
Więc ustawodawca dostrzegł ten problem i wprowadził specjalną ustawę. Jest to ustawa z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (DzU nr 54 poz. 310) link do ustawy. Ten akt prawny powstał w 1990 r. z uwagi na to, że w tamtym okresie duża część społeczeństwa pracowała jako rolnicy. Dziś się to zmieniło, ale wciąż rolnicy przechodzą na etat. I mają problemy z uzyskaniem prawa do urlopu w wymiarze 26 dni. Oferuje się im 10 dni.
Od razu 26 dni urlopu wypoczynkowego. Nie tylko zaświadczenie z gminy [Katalog dowodów dla pracodawcy]
Przykładem jest wyrok Sądu Rejonowego w Człuchowie z 16 grudnia 2022 r. (sygn. IV P 67/22) (link do wyroku). Sąd rozpatrzył pozew o przywrócenie do pracy, wypłacenie zaległych dojazdów do pracy, sprostowanie urlopu. W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż pracował w pozwanej spółce na stanowisku pracownika ochrony.
Pracownik zwolniony z pracy (w ochronie) poszedł do sądu z roszczeniami w tym o wyższy ekwiwalent za urlop. Pracodawca nie widział podstaw do przyznania 26 dni urlopu z uwagi na pracę w rolnictwie (przed ochroną).
Co z tym zrobił sąd? Sąd zauważył, że pracownik, który ubiega się o wliczenie do swego stażu pracy okresów pracy w gospodarstwie rolnym, musi wykazać te okresy przed pracodawcą. Może zrobić to na podstawie posiadanych dokumentów. I ma następujące możliwości (gdy nie ma takich dokumentów):
1) dokument potwierdzający fakt bycia rolnikiem urząd gminy (tam, gdzie miejsce położenia gospodarstwa rolnego) - jest to zaświadczenia (powinno wskazywać okresy pracy w gospodarstwie rolnym).
2) księgi podatkowe, rejestry gruntów, ewidencja wojskowa, w której np. zaznaczony jest fakt odroczenia służby wojskowej w związku z prowadzeniem gospodarstwa,
3) dokumentacja związana z ubezpieczeniem społecznym, majątkowym, osobowym oraz inne znajdujące się w dyspozycji urzędu.
4) W razie braku dokumentów w urzędzie gminy - okresy pracy w gospodarstwie rolnym mogą być udowodnione w inny sposób - na przykład za pomocą innych dokumentów, takich jak odpisy aktów własności, postanowienia sądu, umowy cywilnoprawne, nakazy płatnicze, kwity obowiązkowych dostaw zboża lub żywca.
Co robi pracodawca z roszczeniami urlopowymi pracownika?
Omawiany wyrok sądu zawiera w uzasadnieniu taką tezę: Ocena przedstawionych dokumentów należy każdorazowo do pracodawcy, który stwierdza fakt spełnienia wymogów określonych w ustawie i podejmuje decyzję o zaliczeniu tego okresu do pracowniczego stażu pracy.
Tak więc pracodawca może nie przyznać prawa do dłuższego urlopu (np. dysponuje dowodami wskazującymi na odmienny niż podany w zaświadczeniu stan faktyczny. Np. pracodawca może zwrócić się do urzędu gminy z wnioskiem o ponowne sprawdzenie faktów podanych w zaświadczeniu.
Jeżeli jednak pracodawca zakwestionuje prawa pracownika (kiedyś rolnika), to ten może pójść do sądu pracy o uznanie jego roszczeń do określonych uprawnień.
Więc zaświadczenie właściwego urzędu gminy nie jest jedynym i koniecznym warunkiem zaliczenia okresu pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do stażu urlopowego.
Dodatkowe informacje można znaleźć w orzeczeniach sądów - np. wyrok WSA w Łodzi z 28 kwietnia 2020 r. SA/Łd 143/20 i wyroku WSA w Lublinie z 11 lipca 2019 r., (...) SA/Lu 138/19
Przykład orzeczenia sądu w sprawie prawa do 26 dni urlopu wypoczynkowego
W omawianej sprawie sąd orzekł: Zdaniem sądu z kwestionariusza osobowego wynika, iż powód posiada podstawowe wykształcenie, zaś z znajdujących się w aktach osobowych świadectw pracy wynika, iż powód łącznie do dnia rozwiązania stosunku pracy, legitymuje się stażem pracy wynoszącym 3 lata 2 miesiące i 8 dni. Do stażu urlopowego wlicza się również okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie(art. 1 ustawy z 20.07.1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidulanym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy). W niniejszej sprawie powód przedłożył do akt sprawy zaświadczenie KRUS P. Terenowej w C. z 28.10.2022 r., iż podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresach od 1.01.1992 r. do 16.07.2000 r. jako domownik i od 17.07.2000 r. do 12.06.2017 r., od 1.06.2018 r. do 13.03.2019 r. i od 1.04.2021 do 2021.06.22 r. jako rolnik. Natomiast z zaświadczenia urzędu gminy wynika, że powód od 17.07.2000 r. posiada gospodarstwo rolne położone na ternie Gminy K. o powierzchni wszystkich gruntów wynoszącej 38,6 ha i tam jest zameldowany. Zaś z niekwestionowanych wyjaśnień powoda wynika, iż osobiście uprawia część ziemi i sam pracuje w gospodarstwie.