Należności z tytułu składek ZUS ulegają przedawnieniu. Po ilu latach przedawnia się dług w ZUS? Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych reguluje kilka wyjątków od ogólnej zasady przedawniania się składek. Kiedy bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu?
- Przedawnienie długu w ZUS
- Kiedy składki ZUS się nie przedawniają?
- Przedawnienie a odroczenie płatności składek ZUS
- Przedawnienie składek ZUS a potrącenia
- Przedawnienie składek ZUS a ogłoszenie upadłości
- Zawieszenie biegu terminu przedawnienia składek ZUS
Przedawnienie długu w ZUS
Kiedy dochodzi do przedawnienia długu z tytułu składek w ZUS? Na to pytanie odpowiadają przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a dokładnie znajdujące się w art. 24 wspomnianej ustawy.
Ogólna zasada traktuje o przedawnieniu należności z tytułu składek po upływie 5 lat, licząc od dnia w którym stały się wymagalne. Co to właściwie oznacza? Kiedy składki stają się wymagalne? W dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin ich płatności. Zasada ta nie dotyczy kosztów egzekucyjnych i kosztów upomnienia.
Przedawnienie należności z tytułu składek wynikających z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej lub następcy prawnego następuje po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym decyzja została wydana.
Kiedy składki ZUS się nie przedawniają?
Nie przedawniają się należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem. Po upływie terminu przedawnienia ZUS może egzekwować te należności z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.
Przedawnienie a odroczenie płatności składek ZUS
Jeżeli płatnik zawarł z ZUS umowę o odroczeniu płatności składek, bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia jej zawarcia do dnia terminu płatności odroczonej należności lub ostatniej raty.
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych:
Art. 29.[Odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek] 1. Ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie Zakład może na wniosek dłużnika odroczyć termin płatności należności z tytułu składek oraz rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych.
1a. Odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek oraz rozłożenie należności na raty następuje w formie umowy.
Przedawnienie składek ZUS a potrącenia
Jeżeli dochodzi do potrąceń ze świadczeń, które płatnikowi wypłaca ZUS, następuje zawieszenie biegu terminu przedawnienia. Zawieszenie liczy się od pierwszego dnia miesiąca, w którym nastąpiło rozpoczęcie potrąceń lub podjęcie pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, a dłużnik został o niej zawiadomiony. Zawieszenie kończy się z ostatnim dniem miesiąca, w którym zakończono potrącenia lub do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.
Przedawnienie składek ZUS a ogłoszenie upadłości
W przypadku ogłoszenia upadłości nie dochodzi do zawieszenia biegu terminu, ale do jego przerwania. Czym ta sytuacja się różni? Po przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu.
Gdy ogłoszenie upadłości nastąpiło przed rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego.
Zawieszenie biegu terminu przedawnienia składek ZUS
Ustawa wylicza dodatkowe 4 przypadki, kiedy bieg terminu przedawnienia składek ZUS ulega zawieszeniu:
- Bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez 2 lata.
- Bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wszczęcia przez ZUS postępowania w sprawie wydania decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna.
- Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia objęcia restrukturyzacją należności z tytułu składek, o których mowa w art. 160 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2309 oraz z 2023 r. poz. 1723 i 1860), do dnia zapłaty ostatniej raty w przypadku rozłożenia na raty lub do dnia zapłaty w przypadku odroczenia terminu płatności.
- Bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia śmierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia, nie dłużej jednak niż do dnia, w którym upłynęły 2 lata od śmierci spadkodawcy.
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dziennik Ustaw z 2024 ,poz. 497)