Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o. a składki ZUS

Problem

Spółka jawna przekształciła się w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Umowa sp. z o.o. została zawarta w formie aktu notarialnego 19 czerwca 2017 r., natomiast wpisu nowego podmiotu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) dokonano 1 miesiąc później. Zmianie uległa tylko organizacja prawna przedsiębiorstwa. Nie zaszły żadne zmiany w stosunku do zatrudnionych osób (zostały one pisemnie poinformowane o zmianie). Czy w związku ze zmianą organizacji prawnej przedsiębiorstwa wymagane są szczególne obowiązki wobec ZUS? Z jaką datą należy zgłosić zmianę w ZUS - z datą zawarcia aktu notarialnego czy z datą wpisu podmiotu do KRS?

Rada

Datą przekształcenia spółki jawnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością jest dzień wpisu nowej spółki do KRS. Na podstawie wpisu spółki z o.o. do KRS dane podmiotu po przekształceniu są przekazywane do Centralnego Rejestru Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników (CRP-KEP). Za pośrednictwem CRP-KEP trafiają również do Centralnego Rejestru Płatników Składek prowadzonego przez ZUS i na tej podstawie ZUS dokonuje właściwych zmian w zakresie danych identyfikacyjnych i ewidencyjnych płatnika. Z dniem przekształcenia spółki jawnej w wieloosobową spółkę z o.o. wspólnicy spółki jawnej tracą tytuł do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Muszą wyrejestrować się jako płatnicy składek i jako osoby ubezpieczone od dnia wpisu przekształconego podmiotu do KRS.

Uzasadnienie

Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o. wymaga dokonania przez wspólników określonych czynności, m.in. podjęcia uchwały o przekształceniu spółki, zawarcia umowy spółki w formie aktu notarialnego, zgłoszenia do KRS. Spółka jawna (czyli spółka przekształcana) staje się spółką z o.o. (spółką przekształconą) z chwilą wpisu spółki z o.o. do KRS. Wynika to wprost z art. 552 Kodeksu spółek handlowych. A zatem sam fakt sporządzenia przed notariuszem umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie przesądza jeszcze o przekształceniu spółki jawnej w spółkę z o.o. (nie jest to zatem data przekształcenia spółki).

Datą przekształcenia spółki jawnej w spółkę z o.o. jest dzień wpisu spółki z o.o. do Krajowego Rejestru Sądowego.

W następstwie przekształcenia (czyli wpisu spółki z o.o. do KRS) wszystkie prawa przysługujące spółce jawnej stają się prawami spółki z o.o. Kontynuuje ona działalność spółki jawnej.Oznacza to, że spółka z o.o. nie musi podejmować żadnych dodatkowych działań, by korzystać z praw i wykonywać obowiązki spółki jawnej (nie ma zatem wymogu np. aneksowania umów zawartych przez spółkę jawną). Potwierdził to Sąd Najwyższy m.in. w postanowieniu z 3 lutego 2016 r. (V CSK 336/15):

Przepis art. 553 § 1 k.s.h. wprowadza zasadę kontynuacji. W wyniku przekształcenia dochodzi jedynie do zmiany organizacyjno-prawnej struktury spółki przy zachowaniu tożsamości podmiotu. Dokonanie przekształcenia jest neutralne dla praw i obowiązków, a przekształcana spółka cały czas pozostaje ich podmiotem. Oznacza to, że treść stosunków prawnych łączących spółkę z podmiotami trzecimi nie ulega zmianie. Można się więc posłużyć określeniem, że zachodzi ciągłość bytu spółki (…).

Polecamy książkę: Nowe emerytury. Obowiązki pracodawcy po zmianach od 1 października 2017 r.

Kontynuacji podlegają także umowy o pracę zawarte przez spółkę jawną. Dlatego w razie przekształcenia spółki jawnej w spółkę z o.o. nie ma zastosowania art. 23¹ Kodeksu pracy (jest to pogląd dominujący, choć wśród praktyków prawa pracy i przedstawicieli doktryny dość często występuje również odmienne stanowisko). Stanowisko o niestosowaniu art. 23¹ Kodeksu pracy zajął Sąd Najwyższy np. w orzeczeniu z 19 października 2010 r. (I PK 91/10):

Bez względu na to, czy dochodzi do przekształcenia spółki osobowej w spółkę kapitałową, kapitałowej w osobową, kapitałowej w inną kapitałową, spółka przekształcona nie jest nowym pracodawcą, lecz tym samym, chociaż nie takim samym. Mamy do czynienia z ciągłością podmiotu o zmienionej strukturze organizacyjnej. W takiej sytuacji zastosowanie do pracowników przekształconej spółki ma nie art. 23¹ KP, lecz korzystniejszy art. 553 § 1 KSH.

Nie wydaje się zatem właściwe, by pracodawca, który zmienia jedynie formę prawną, miał stosować art. 23¹ Kodeksu pracy. Jednak płatnik składek, który ma w tym zakresie wątpliwości, może wystąpić do ZUS o wydanie indywidualnej interpretacji na podstawie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Pytanie we wniosku o wydanie interpretacji nie może jednak dotyczyć samego obowiązku składania dokumentów ubezpieczeniowych w związku z przekształceniem spółki (na tak postawione pytanie ZUS nie udzieli odpowiedzi w formie interpretacji indywidualnej), lecz zakresu podlegania ubezpieczeniom przez pracowników.

Przyjmując tę wynikającą z orzecznictwa (i dominującą wśród ekspertów) tezę, w odniesieniu do pracowników-ubezpieczonych nie ma potrzeby wykonywania w ZUS żadnych działań. Z kolei w zakresie danych identyfikacyjnych i ewidencyjnych płatnika składek ZUS sam dokona w systemie informatycznym niezbędnych zmian na podstawie wpisu spółki z o.o. do KRS (tzw. dane podstawowe) oraz NIP-8 składanego do właściwego ze względu na siedzibę spółki urzędu skarbowego (tzw. dane uzupełniające). Płatnik-spółka jawna staje się płatnikiem-spółką z ograniczoną odpowiedzialnością.

Ze względu zaś na fakt, że w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego wspólnicy spółki jawnej są traktowani jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (każdy jest zgłoszony w ZUS odrębnie jako płatnik składek oraz jako osoba ubezpieczona - co najmniej z tytułem do ubezpieczenia zdrowotnego) - z dniem przekształcenia spółki jawnej w wieloosobową spółkę z o.o. wspólnicy tracą tytuł do ubezpieczeń. Od tego zatem dnia nie podlegają ubezpieczeniom społecznym ani ubezpieczeniu zdrowotnemu jako osoby prowadzące działalność pozarolniczą. Wspólnicy powinni zatem wyrejestrować się z ubezpieczeń oraz wyrejestrować się jako płatnicy składek. Czynności te należy wykonać w terminie 7 dni od daty ustania tytułu do ubezpieczeń.

Przykład

Działająca od 2013 r. spółka jawna została przekształcona w wieloosobową spółkę z o.o. (dotychczasowi wspólnicy spółki jawnej zostali wspólnikami spółki z o.o.). Umowa spółki o.o. została zawarta 19 czerwca 2017 r., a wpisu do KRS dokonano 19 lipca 2017 r. W tej sytuacji nowy (przekształcony) podmiot, czyli spółka z o.o.:

• w zakresie zmiany danych identyfikacyjnych płatnika składek - nie ma żadnych obowiązków wobec ZUS (ZUS dokona tych zmian we własnym zakresie);

  Autopromocja

  ZFŚS
  Zasady tworzenia i prowadzenia

  Sprawdź

• w zakresie umów o pracę zawartych z pracownikami - stosunki pracy są kontynuowane na dotychczasowych warunkach, wskazane jest poinformowanie pracowników o zmianie formy organizacyjnej przedsiębiorstwa;

• w zakresie umów cywilnoprawnych zawartych z innymi ubezpieczonymi (zleceniobiorcami) - nie podejmuje żadnych czynności; stosunki prawne z tymi osobami są kontynuowane na dotychczasowych warunkach;

• w zakresie danych dotyczących ubezpieczonych w ZUS - nie ma wymogu podejmowania jakichkolwiek działań;

  Autopromocja

  Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

  Sprawdź

• w zakresie obowiązku ubezpieczeniowego byłych wspólników spółki jawnej - wspólnicy wyrejestrowują się jako płatnicy oraz z ubezpieczeń (tracą bowiem tytuł do ubezpieczenia z dniem zarejestrowania w KRS spółki z o.o.).

PODSTAWA PRAWNA:

- art. 552, art. 553, art. 555 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1578; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 1133

- art. 23¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 962

- art. 36 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 963; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 1072

- art. 10 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1829; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 819