Porozumienie stron
Pracodawca, który chce obniżyć pracownikom pensję, najpierw powinien zaproponować im zmianę warunków wynagradzania za porozumieniem stron. Aby takie porozumienie doszło do skutku, potrzebna jest zgoda pracownika.
Pracodawca zawierając porozumienie stron powinien sporządzić aneks do dotychczasowej umowy o pracę. W aneksie należy określić, które warunki zatrudnienia ulegają zmianie, a więc jakie wynagrodzenie pracodawca proponuje pracownikowi oraz w jakim wymiarze czasu pracy pracownik będzie pracował. W porozumieniu zmieniającym trzeba też podać datę, od kiedy nowe warunki zatrudnienia będą obowiązywały pracownika. Jeżeli pracownik je zaakceptuje, porozumienie zmieniające zacznie obowiązywać. Nie ma przeszkód, żeby w porozumieniu określić, że obniżone wynagrodzenie będzie obowiązywało tylko przez pewien czas.
PRZYKŁAD
Pracodawca przeżywa kłopoty finansowe wynikające ze spadku zamówień na jego produkty. W związku z tym musi zwolnić część pracowników, a pozostałym obniżyć wynagrodzenie. Pracodawca chce dokonać obniżki pensji na rok, ponieważ liczy, że po tym okresie sytuacja jego firmy się poprawi. W związku z tym w aneksach do umów o pracę zaznaczył, że obniża wynagrodzenie pracownikom tylko w okresie od 1 października 2012 r. do 30 września 2013 r. Po tym czasie pracownicy otrzymają wynagrodzenia w wysokości obowiązującej przed zmianą.
Za porozumieniem stron można obniżyć wynagrodzenie również pracownikom podlegającym ochronie przed zwolnieniem z pracy.
Wypowiedzenie zmieniające
W przypadku gdy pracownik nie zgodzi się na obniżkę wynagrodzenia za porozumieniem stron, pracodawca może dokonać zmiany wynagrodzenia w formie wypowiedzenia zmieniającego. Wypowiedzenie zmieniające polega na zaproponowaniu pracownikowi nowych warunków zatrudnienia. Pracodawca składa taką propozycję na piśmie (art. 42 § 2 Kodeksu pracy). Pracownik ma czas do połowy okresu wypowiedzenia na podjęcie decyzji, czy przyjmuje zaproponowane warunki czy je odrzuca. Jeżeli pracodawca nie pouczył go o tym w piśmie wypowiadającym warunki pracy i płacy, to pracownik ma czas na podjęcie decyzji do końca okresu wypowiedzenia. Gdy pracownik przyjmie zaproponowane warunki, po okresie wypowiedzenia pracuje na podstawie nowych warunków zatrudnienia. Natomiast jeśli pracownik ich nie przyjmie, wypowiedzenie zmieniające przekształca się w wypowiedzenie definitywne i umowa o pracę rozwiązuje się po okresie wypowiedzenia.
Do wypowiedzenia zmieniającego stosujemy przepisy dotyczące zwykłego wypowiedzenia umowy o pracę (art. 42 § 1 Kodeksu pracy). Oznacza to, że pracownikom, którzy są zatrudnieni na czas nieokreślony, trzeba podać przyczynę wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Przyczyna ta musi być konkretna, rzeczywista i zrozumiała dla pracownika.
Przyczyny wypowiedzeń zmieniających
| Przykłady prawidłowych przyczyn wypowiedzenia zmieniającego | Przykłady nieprawidłowych przyczyn wypowiedzenia zmieniającego |
| ● Likwidacja stanowiska pracy w związku z reorganizacją firmy. ● Przejęcie przez firmę zewnętrzną obowiązków wykonywanych dotychczas przez pracownika. ● Pogorszenie sytuacji ekonomicznej pracodawcy spowodowane spadkiem zamówień od klientów. | ● Utrata zaufania. ● Niewywiązywanie się z obowiązków. ● Kryzys na rynkach finansowych. |
Przyczyny nie trzeba podawać w przypadku wypowiadania warunków umów terminowych.
W wypowiedzeniu zmieniającym trzeba też zamieścić pouczenie o możliwości odwołania się pracownika do sądu pracy od otrzymanego wypowiedzenia w ciągu 7 dni kalendarzowych.
Jeżeli pracodawca wypowiada warunki pracy i płacy umowy zawartej na czas nieokreślony i w zakładzie działają związki zawodowe, to musi wystąpić do organizacji związkowej z prośbą o opinię w sprawie wręczenia tego wypowiedzenia (art. 38 Kodeksu pracy). Dotyczy to tylko pracowników, którzy należą do organizacji związkowej lub są przez nią reprezentowani. Organizacja związkowa ma 5 dni na przedstawienie swojego stanowiska w sprawie wypowiedzenia zmieniającego.
Pracodawca nie jest jednak związany tą opinią i może dokonać wypowiedzenia bez zgody organizacji związkowej.
WAŻNE!
Pracodawca nie jest związany opinią organizacji związkowej w sprawie złożenia pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego.
Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: W jaki sposób obniżyć pracownikom wynagrodzenie