Jak podwyższyć emeryturę ustaloną częściowo według nowych zasad

Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. (do których zalicza się Państwa pracownik) nabywają prawo do tzw. nowej emerytury. Przysługuje ona, co do zasady, po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego (tj. obecnie 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn).

Określona grupa osób urodzonych po 1948 r. ma również możliwość skorzystania z uprawnień emerytalnych w niższym wieku niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, jeżeli:

• na 1 stycznia 1999 r. miały staż ubezpieczeniowy (składkowy i nieskładkowy) wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym wymagany okres pracy (na ogół 15-letni) w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, działalności twórczej lub artystycznej, pracy górniczej lub pracy na kolei wymagany do przyznania wcześniejszej emerytury,
• ukończyły wcześniejszy wiek emerytalny (na ogół 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn)
•  nie przystąpiły do OFE lub złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa,
• rozwiązały stosunek pracy – jeśli są pracownikami (art. 184 ustawy emerytalnej).

Nowa emerytura jest ustalana na podstawie stanu indywidualnego konta w ZUS i stanowi wynik podzielenia podstawy jej obliczenia przez tzw. średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku przejścia na emeryturę. Na podstawę obliczenia emerytury składają się: kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego (odzwierciedlającego przebieg kariery zawodowej do 31 grudnia 1998 r.) oraz kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych w okresie od 1 stycznia 1999 r. z uwzględnieniem ich waloryzacji.

Niektórym osobom ZUS może obliczyć nową emeryturę (w tym również emeryturę we wcześniejszym wieku) częściowo na nowych, a częściowo na starych zasadach, jeśli taki sposób ustalenia wysokości świadczenia jest dla zainteresowanego korzystniejszy. Emerytura w mieszanej wysokości może zostać obliczona osobom, które łącznie spełniły następujące warunki:

• nie przystąpiły do OFE (lub złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa),
• nie pobrały (choćby za 1 miesiąc) wcześniejszej emerytury obliczonej według dotychczasowych zasad,
• wiek uprawniający do emerytury ukończyły lub ukończą w latach 2009–2013.

WAŻNE!

Emerytura mieszana jest obliczana w odpowiednim procencie według „starych” i według „nowych” zasad.

Dla osób, które, tak jak Państwa pracownik, ukończyły wiek uprawniający do emerytury w 2009 r., emerytura mieszana składa się z sumy 80% emerytury wyliczonej według starych zasad oraz 20% procent emerytury obliczonej ze składek i kapitału początkowego. Ustalając „starą” część emerytury mieszanej, ZUS ustala podstawę wymiaru świadczenia uwzględniając zarobki osoby ubezpieczonej ze wskazanych lat pracy oraz kwotę bazową obowiązującą w dniu zgłoszenia wniosku o świadczenie lub powstania prawa do emerytury (jeśli w dniu zgłoszenia wniosku nie były jeszcze spełnione wszystkie wymagane warunki). Stara część emerytury mieszanej składa się z 3 składników:

• części socjalnej świadczenia (24% kwoty bazowej),
• części należnej za okresy składkowe (po 1,3% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych),
• części należnej za okresy nieskładkowe (po 0,7% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów nieskładkowych).

Nowa emerytura, w tym również emerytura ustalona w mieszanej wysokości, może zostać następnie przeliczona. Ponowne ustalenie wysokości tego świadczenia jest możliwe przede wszystkim wtedy, gdy osoba uprawniona podlegała po jego przyznaniu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Może ona ubiegać się o przeliczenie przyznanego świadczenia nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego (art. 108 ustawy emerytalnej). Od przyznania emerytury nie musi upłynąć pełne 12 miesięcy. Istotne jest to, aby zakończył się rok kalendarzowy, w którym ustalono prawo do tego świadczenia. Osoba, która nie podlega już ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wniosek o ponowne ustalenie emerytury może zgłosić w każdym czasie po ustaniu tych ubezpieczeń.

ZUS przyznał od 1 września 2011 r. wcześniejszą emeryturę 55-letniej kobiecie i ustalił to świadczenie w mieszanej wysokości. Od 1 czerwca 2012 r. osoba ta ponownie podjęła zatrudnienie, które zamierza kontynuować jeszcze przez 2 lata. Ze złożeniem pierwszego wniosku o ponowne ustalenie emerytury nie musi czekać do września 2012 r., ale mogła go złożyć już w styczniu 2012 r., a więc po upływie roku kalendarzowego, w którym ZUS przyznał emeryturę.

WAŻNE!

Wniosek o ponowne ustalenie emerytury można złożyć po upływie roku kalendarzowego, w którym ZUS przyznał emeryturę.

W celu ponownego ustalenia nowej emerytury ZUS najpierw ustala kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego od miesiąca, od którego została podjęta wypłata emerytury, do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji (art. 108 ustawy emerytalnej). Następnie kwotę tych składek dzieli przez średnie dalsze trwanie życia, ustalone dla wieku danego ubezpieczonego, obowiązujące w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury. Ustalona w ten sposób kwota podlega doliczeniu do kwoty wypłacanego dotychczas świadczenia.

Anna D. po ukończeniu 55 lat na początku marca 2011 r. nabyła prawo do wcześniejszej emerytury (na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej). Wysokość świadczenia została obliczona według mieszanych zasad i wyniosła 2340,60 zł (po waloryzacji od 1 marca 2012 r. – 2411,60 zł). Anna D. od 1 lipca 2011 r. ponownie podjęła zatrudnienie, które wykonuje do dnia dzisiejszego. 12 kwietnia 2012 r. mając 56 lat i 1 miesiąc, zgłosiła wniosek o ponowne ustalenie emerytury. Dokonując jej przeliczenia ZUS podzielił kwotę składek emerytalnych zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej w okresie od kwietnia do grudnia 2011 r. (5360,90 zł) przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 56 lat (290,5 miesięcy). Uzyskaną w ten sposób kwotę (18,45 zł) zsumował z dotychczasową kwotą świadczenia ustaloną po waloryzacji od 1 marca 2012 r. (2411,60 zł + 18,45 zł = 2430,05 zł).

Aby ZUS dokonał ponownego ustalenia emerytury, wystarczy wniosek osoby uprawnionej. Podmiot, który zatrudnia (zatrudniał) zainteresowaną osobę po przyznaniu emerytury, nie musi wystawiać zaświadczenia potwierdzającego jej zatrudnienie, a także wysokość wypłaconych wynagrodzeń. Dane potrzebne do przeliczenia emerytury (dotyczące podlegania ubezpieczeniom po przyznaniu emerytury, wysokości zewidencjonowanych składek emerytalnych i ustania ubezpieczeń) są zapisane na indywidualnym koncie w ZUS.

Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: W jaki sposób ZUS może podwyższyć emeryturę ustaloną częściowo według nowych zasad