Przepisy ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (zwanej dalej ustawą o pomostówkach) dały możliwość osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. i pracującym w szczególnych warunkach lub wykonującym pracę o szczególnym charakterze uzyskanie prawa do emerytury pomostowej w obniżonym wieku emerytalnym.
Komu przysługuje wcześniejsze świadczenie
Prawo do wcześniejszej emerytury pomostowej przysługuje tym pracownikom, którzy łącznie spełniają warunki wymienione w art. 4 ww. ustawy.
Ustawa wymienia 7 warunków do uzyskania „pomostówki” przez ubezpieczonego:
- urodzenie ubezpieczonego po 31 grudnia 1948 r.,
- posiadanie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wynoszącego co najmniej 15 lat,
- osiągnięcie określonego wieku (dla kobiet jest to co najmniej 55 lat, a dla mężczyzn 60 lat),
- posiadanie okresu składkowego i nieskładkowego ustalonego na zasadach określonych w art. 5–9 i art. 11 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (zwanej dalej ustawą emerytalną), wynoszącego co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,
- wykonywanie przed 1 stycznia 1999 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o pomostówkach lub art. 32 i 33 ustawy emerytalnej,
- wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 31 grudnia 2008 r.,
- rozwiązanie stosunku pracy.
Czy składkę na FEP należy opłacać za pracownika, który nie uzyska emerytury pomostowej >>
Prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Natomiast w przypadku pobierania zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego świadczenia. Trzeba wiedzieć, że postępowanie w sprawie przyznania prawa do emerytury pomostowej wszczyna się na wniosek pracownika zgłoszony bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek (pracodawcy) w organie rentowym ZUS.
Kiedy kończy się prawo do emerytury pomostowej
Prawo do emerytury pomostowej ustaje z dniem:
- poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury, która jest ustalona decyzją organu rentowego ZUS lub innego organu emerytalno-rentowego, określonego w odrębnych przepisach,
- osiągnięcia przez osobę uprawnioną wieku 60 lat – w przypadku kobiet i 65 lat – w przypadku mężczyzn, jeżeli uprawniony nie ma prawa do emerytury ustalonego decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego,
- śmierci osoby uprawnionej (art. 16 ustawy o pomostówkach).
Zawieszenie lub zmniejszenie emerytury pomostowej
Podobnie jak w przypadku prawa do „zwykłej” emerytury, prawo do emerytury pomostowej także może ulec zawieszeniu lub zmniejszeniu. Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 104–106 ustawy emerytalnej. Taka reguła wynika z art. 17 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych. Zawieszenie lub zmniejszenie tego świadczenia nastąpi wówczas, gdy osoba uprawniona podejmie działalność zarobkową i będzie z niej osiągać dochód w określonej wysokości.
W przypadku gdy przychód z działalności zarobkowej nie przekroczy 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez prezesa GUS, emerytura będzie wypłacana w pełnej wysokości. Jeżeli natomiast przychód przekroczy 70%, ale będzie niższy niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, świadczenie ulegnie zmniejszeniu. Przy czym świadczenie to ulegnie zmniejszeniu o kwotę przekroczenia tego progu, nie więcej jednak niż o maksymalną kwotę zmniejszenia.
Od zasady, zgodnie z którą osoba uprawniona do emerytury pomostowej może prowadzić działalność zarobkową, istnieje pewien wyjątek. Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu bez względu na wysokość osiąganego przychodu w razie podjęcia przez osobę uprawnioną pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Renta rodzinna po zmarłym renciście >>
Wysokość limitów
Obecne limity „dorabiania” do świadczeń emerytalno-rentowych wynoszą odpowiednio:
- 2270,60 zł – kwota równa 70% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w okresie 1.03–31.05.2010 r.,
- 4216,70 zł – kwota równa 130% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w okresie 1.03–31.05.2010 r.,
- 488,67 zł – kwota maksymalnego zmniejszenia emerytury od 1 marca 2010 r.
Graniczne kwoty przychodu w 2009 r. wynosiły odpowiednio: 25 999,80 zł – suma kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń 48 285,20 zł – suma kwot przychodu odpowiadająca 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń.
Jeżeli łączna kwota dodatkowego zarobku emeryta pobierającego emeryturę pomostową przewyższy w danym roku kalendarzowym roczną kwotę graniczną przychodu o kwotę niższą niż kwota nienależnie pobranej emerytury, to kwoty tej nie trzeba będzie zwracać, jeśli emeryt wpłaci na Fundusz Emerytur Pomostowych sumę równą kwocie przekroczenia, pomniejszoną o pobraną zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. O takiej możliwości ma obowiązek poinformować organ rentowy.
Podstawa prawna: