Odszkodowanie w razie ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków przez pracodawcę – to świadczenie przysługujące pracownikowi w razie naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy.
Przykładowo roszczenie o wypłatę odszkodowania będzie służyło w razie nieterminowej wypłaty wynagrodzenia (obok odsetek) czy naruszenia przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracownikowi, który z tego tytułu rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa była zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – za 2 tygodnie (art. 55 § 11 k.p.).
Na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.) do obliczania odszkodowań przysługujących pracownikowi, który rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec pracownika, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Jeżeli w przekonaniu pracodawcy nie ma przesłanek do rozwiązania umowy wynikających z art. 55 § 11 k.p., to pracodawca może odmówić wypłacenia odszkodowania. Wówczas pracownikowi pozostanie możliwość dochodzenia swoich racji w sądzie pracy.
Jeśli natomiast pracodawca nie kwestionuje zasadności rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, powinien wypłacić pracownikowi odszkodowanie z chwilą rozwiązania umowy.
Odszkodowanie jest zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych.