Posiłki i napoje profilaktyczne - to odpowiednie posiłki (co do zasady w formie jednego dania gorącego) i napoje (których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy), które pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Posiłki powinny posiadać wartość kaloryczną około 1000 kcal.
Jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy:
- korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych,
- przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.
Pracodawca zapewnia napoje odpowiednio zimne lub gorące zatrudnionym pracownikom w ilości zaspokajającej ich potrzeby:
- w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25°C,
- w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000,
- przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10°C lub powyżej 25°C,
- przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,
- na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C.
Posiłki powinny być wydawane w czasie regulaminowych przerw w pracy, w zasadzie po 3–4 godzinach pracy, napoje zaś powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej.
Stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje oraz szczegółowe zasady ich wydawania, pracodawca ustala w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.
Pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje.