Organizacje pracodawców – to przyznane ustawowo prawo pracodawców do tworzenia, bez uzyskania uprzedniego zezwolenia, związków według swego uznania, obejmujące również prawo do przystępowania do takich organizacji, z zastrzeżeniem stosowania się do ich statutów.
Związki pracodawców mają prawo zarówno tworzenia federacji i konfederacji, jak też przystępowania do nich, a każdy związek, federacja i konfederacja ma prawo do przystępowania do międzynarodowych organizacji pracodawców. Są to podmioty samorządne i niezależne w swej działalności statutowej od organów administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz innych organizacji.
Organizacje pracodawców nie mogą podejmować działań zmierzających do ograniczenia praw pracowników do zrzeszania się w związki zawodowe oraz działań mających na celu sprawowanie kontroli nad związkami pracowników.
Podstawowym ich zadaniem jest ochrona praw i reprezentowanie interesów, w tym gospodarczych, zrzeszonych członków wobec związków zawodowych, organów władzy i administracji rządowej oraz organów samorządu terytorialnego.
Majątek organizacji powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, z własnej działalności i dochodów z majątków organizacji.
Związek pracodawców powstaje z mocy uchwały o jego założeniu, podjętej na zgromadzeniu założycielskim przez co najmniej 10 pracodawców. Zgromadzenie założycielskie, które podjęło uchwałę o założeniu związków pracodawców, uchwala statut i wybiera komitet założycielski w liczbie co najmniej 3 osób.
Związek pracodawców podlega obowiązkowi rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Osobowość prawną nabywa z dniem zarejestrowania.
Organizacje pracodawców mają prawo uchwalania swoich statutów i regulaminów wewnętrznych, swobodnego wybierania przedstawicieli, powoływania zarządów oraz układania programów działania.
Organizacja pracodawców, reprezentatywna w rozumieniu ustawy z 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego, ma prawo opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie praw i interesów związków pracodawców. Nie dotyczy to założeń projektu budżetu państwa oraz projektu ustawy budżetowej, których opiniowanie regulują odrębne przepisy.
Organizacja pracodawców może również:
- opiniować dokumenty konsultacyjne Unii Europejskiej, w szczególności białe i zielone księgi oraz komunikaty, a także projekty aktów prawnych UE w zakresie objętym zadaniami związków pracodawców,
- występować z wnioskami o wydanie lub zmianę ustawy albo innego aktu prawnego w zakresie spraw objętych zadaniami organizacji pracodawców,
- uczestniczyć w prowadzeniu rokowań zbiorowych, w zawieraniu układów zbiorowych pracy oraz innych porozumień w zakresie objętym ich zadaniami statutowymi.
Wnioski dotyczące ustaw organizacja kieruje do posłów lub organów mających prawo inicjatywy ustawodawczej, a wnioski dotyczące innych aktów prawnych – do organów uprawnionych do ich wydania.