Odliczenia z wynagrodzenia za pracę – dopuszczalność dokonywania jakichkolwiek odliczeń z wynagrodzenia za pracę musi wynikać wprost z przepisów lub być umocowane zgodą samego pracownika. Poza wskazanymi okolicznościami obowiązuje bezwzględny zakaz pomniejszania wynagrodzenia pracowniczego, to jedna z form jego ochrony.
Z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych (do wysokości 3/5 wynagrodzenia),
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne (do wysokości 1/2 wynagrodzenia),
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi (do wysokości 1/2 wynagrodzenia),
- kary pieniężne (kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, należności innych niż świadczenia alimentacyjne, zaliczek pieniężnych).
Sumy egzekwowane na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne i zaliczki udzielone pracownikowi nie mogą łącznie przekroczyć 1/2 połowy wynagrodzenia, a łącznie z sumami egzekwowanymi na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych 3/5 wynagrodzenia.
Nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości. Z wynagrodzenia odlicza się też w pełnej wysokości kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.
Potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia.
Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- 75% minimalnego wynagrodzenia – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
- 90% minimalnego wynagrodzenia – przy potrącaniu kar pieniężnych.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, powyższe kwoty ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Inne należności niż wyżej wymienione pracodawca może potrącać tylko za zgodą pracownika wyrażoną na piśmie.
W przypadku potrąceń dobrowolnych wolna od potrąceń musi być kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę – przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
- 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia – przy potrącaniu innych należności niż wskazane w punkcie poprzedzającym.