Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony może wystąpić do pracodawcy o zmianę tej umowy na umowę na czas nieokreślony. Pracownikom przysługuje ponadto prawo do wystąpienia o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. Na czym polegają te uprawnienia pracownicze? Wyjaśniamy.
- Wniosek pracownika konieczny
- Kto ma prawo wystąpić z wnioskiem
- Jak często pracownik może wystąpić z wnioskiem
- Czy pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika
- Za wystąpienie o zmianę nie można pracownika zwolnić z pracy
Wniosek o zmianę rodzaju umowy o pracę lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy to nowe uprawnienie pracownicze. Do prawa pracy wprowadziła je nowelizacja Kodeksu pracy, której celem było wdrożenie do polskiego prawa pracy unijnych dyrektyw: dotyczącej work-life balance oraz tzw. rodzicielskiej uchwalona 9 marca 2023 r., która weszła w życie 26 kwietnia.
Wniosek pracownika konieczny
Pracownik ma prawo wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o:
- zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub
- bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy.
Pracownik może złożyć taki wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej.
Kto ma prawo wystąpić z wnioskiem
Z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy o pracę lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy może wystąpić pracownik zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy na podstawie:
- umowy o pracę na czas określony,
- umowy o pracę na czas nieokreślony,
- powołania,
- wyboru,
- mianowania lub
- spółdzielczej umowy o pracę.
Wniosku o zmianę rodzaju umowy o pracę lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy nie może natomiast skutecznie złożyć pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na okres próbny.
Do okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy w przypadku, gdy:
- zmiana pracodawcy nastąpiła wskutek przejścia zakładu pracy lub jego części, w której zatrudniony był ten pracownik, na obecnego pracodawcę, lub
- z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.
Jak często pracownik może wystąpić z wnioskiem
Prawo do wystąpienia z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy o pracę lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy przysługuje pracownikowi jednorazowo w ciągu każdego roku kalendarzowego.
Czy pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika
Na rozpatrzenie wniosku o zmianę rodzaju umowy o pracę lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy przepisy znowelizowanego Kodeksu przyznają pracodawcy termin jednego miesiąca. Odpowiedź – w postaci papierowej lub elektronicznej – na wniosek pracownika jest obowiązkowa. Udzielając odpowiedzi pracodawca zobowiązany jest wziąć pod uwagę potrzeby pracodawcy i pracownika.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracodawca powinien, w miarę możliwości, uwzględnić wniosek pracownika o zmianę rodzaju umowy o pracę lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. W razie nieuwzględnienia wniosku pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika o przyczynie odmowy.
Za wystąpienie o zmianę nie można pracownika zwolnić z pracy
Wystąpienie przez pracownika z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy o pracę lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy nie może stanowić:
- przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę lub jej rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracodawcę,
- przyczyny uzasadniającej przygotowanie do wypowiedzenia lub rozwiązania umowy bez wypowiedzenia albo
- przyczyny zastosowania działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę.
W razie sporu to pracodawcę obciąża ciężar dowodu, że przy rozwiązywaniu umowy o pracę lub zastosowaniu działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę kierował się powodami innymi niż m.in. wystąpienie z wnioskiem przez pracownika.