Jeżeli jakaś norma jest bezwzględnie obowiązująca oznacza to, że nie dopuszcza ona żadnych wyjątków na niekorzyść osoby uprzywilejowanej. W prawie pracy osobą uprzywilejowaną jest pracownik. Wyrażona w art. 18 zasada mówi, że postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. Zasada ta dotyczy nie tylko umów o pracę, ale także stosunków pracy nawiązanych na innej podstawie.
Nakaz ten nie dotyczy postanowień mniej korzystnych dla pracodawcy.
Zobacz: Ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych (art. 17)
Postanowienia umów o pracę i aktów prawnych, na podstawie których powstaje stosunek pracy, mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy, stają się z mocy prawa nieważne, a na ich miejsce automatycznie wstępują odpowiednie przepisy prawa pracy. Umowa o pracę, w której zawarte zostały postanowienia mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy (dotyczy to także innych sposobów nawiązania stosunku pracy), nie staje się nieważna z mocy prawa. Zawarte w niej mniej korzystne dla pracownika postanowienia zastępują automatycznie, z mocy prawa, odpowiednie przepisy prawa pracy. Obejmuje ona też wszystkie postanowienia aktów prawnych, na podstawie których nawiązano stosunek pracy, jeżeli naruszają zakaz równego traktowania w zatrudnieniu. Postanowienia takie stają się z mocy prawa nieważne i zamiast nich muszą być zastosowane zasady równego traktowania.
Powstaje pytanie, kto i w jakim trybie stwierdza o istnieniu postanowienia umowy o pracę albo innego aktu kreującego stosunek pracy sprzecznego z zasadą równego traktowania w zatrudnieniu? Przede wszystkim właściwym w tym zakresie jest państwowy inspektor pracy w wyniku postępowania kontrolnego przeprowadzonego z własnej inicjatywy, na wniosek związków zawodowych lub pracownika. Jeżeli w toku kontroli inspektor stwierdzi istnienie postanowienia wadliwego z punktu widzenia omawianej tu zasady, to jest on uprawniony do skierowania wystąpienia do pracodawcy o usunięcie stwierdzonych naruszeń, w tym przypadku o dokonanie odpowiednich zmian w akcie, na którego podstawie powstał stosunek pracy.
Zobacz serwis: Zatrudnienie
Podstawa prawna: Art. 18 Kodeksu pracy