Problem
Wysyłamy pracownika na szkolenie, które będzie trwało rok. Chcemy zobowiązać go, aby po zakończeniu tego szkolenia przepracował u nas 2 lata. Czy możemy wprowadzić taki warunek do umowy szkoleniowej, jeżeli szkolenie jest w całości finansowane ze środków pochodzących z Unii Europejskiej i nie ponosimy jego kosztów – pyta Czytelnik z Olsztyna.
Odpowiedź
Pracodawca nie ma prawa zobowiązywać pracownika do pozostawania u niego w zatrudnieniu, jeżeli nie poniósł jakichkolwiek kosztów związanych ze szkoleniem, na które go skierował.
Rekomendowany produkt: INFORLEX.PL Kadry i Płace
Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych należy rozumieć zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą (art. 1031 § 1 ustawy – Kodeks pracy; dalej: k.p.). Jeżeli pracodawca wyrazi zgodę na podnoszenie kwalifikacji przez pracownika lub sam wystąpi z inicjatywą w tym zakresie, będzie zobowiązany do przyznania mu obowiązkowych świadczeń, w szczególności urlopu szkoleniowego i zwolnienia z całości lub części dnia pracy na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania. Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Jeżeli pracodawca wyraził zgodę lub podjął inicjatywę w zakresie podnoszenia przez pracownika kwalifikacji zawodowych i pracownik w związku z tym korzysta wyłącznie z urlopu szkoleniowego oraz ze zwolnień od pracy, nie należy zawierać z nim umowy szkoleniowej zawierającej tzw. klauzulę lojalnościową, zobowiązującą pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po zakończeniu podnoszenia kwalifikacji. Byłoby to mniej korzystne dla pracownika niż wynika to z przepisów Kodeksu pracy, które nie zawierają regulacji dotyczących obowiązku odpracowywania urlopu szkoleniowego i zwolnień.
Pracodawca, który nie przyznał pracownikowi żadnych dodatkowych świadczeń związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, nie może zobowiązać go do przepracowania odpowiedniego okresu po zakończeniu nauki.
Jeżeli pracodawca kierujący pracownika na szkolenie przyznaje mu dodatkowe świadczenia, np. ponosi opłaty za kształcenie, przejazd na uczelnię, koszty podręczników lub zakwaterowania, zawiera z pracownikiem umowę szkoleniową, w której strony ustalają swoje wzajemne prawa i obowiązki dotyczące np. zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę. Takim dodatkowym świadczeniem może być także urlop szkoleniowy, ale tylko w wymiarze wyższym niż to wynika z przepisów Kodeksu pracy.
Pracodawca nie zawiera umowy o podnoszenie kwalifikacji, jeżeli nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji (art. 1034 § 3 k.p.).
Jeżeli zgodnie z umową pracodawca poniósł koszty związane z podnoszeniem przez pracownika kwalifikacji, to może zobowiązać go do pozostawania w zatrudnieniu po zakończeniu nauki, ale nie dłużej niż 3 lata.
Dołącz do nas na Facebooku!
Do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę z tytułu dodatkowych świadczeń, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia, jest zobowiązany pracownik:
● który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,
● z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż 3 lata,
● który w okresie trwania umowy szkoleniowej rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z powodu mobbingu,
● który w okresie trwania umowy szkoleniowej rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy lub z powodu mobbingu, mimo braku przyczyn określonych w przepisach Kodeksu pracy do rozwiązania umowy w tym trybie.
Zatem pracodawca, który wyraził zgodę lub sam zainicjował podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika i nie poniósł w związku z tym żadnych kosztów, gdyż np. szkolenie zostało w całości sfinansowane ze środków Unii Europejskiej, nie ma podstaw prawnych, aby żądać od pracownika podpisania umowy szkoleniowej z tzw. klauzulą lojalnościową, zobowiązującą go do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu szkolenia. Jeżeli jednak pracodawca chociażby w niewielkiej części partycypował w tych kosztach, to może zobowiązać pracownika do odpracowania szkolenia na ogólnych zasadach.
Zadaj pytanie na FORUM
Pracownik firmy handlowej został skierowany na studia marketingowe w ramach programu unijnego. Studia te będą w całości sfinansowane przez UE pod warunkiem, że pracownik je ukończy. Procedura finansowania jest jednak taka, że pracodawca najpierw płaci za podnoszenie kwalifikacji pracownika, a następnie występuje o zwrot kosztów z funduszu UE. Pracodawca nie przyznaje pracownikowi żadnych dodatkowych świadczeń w związku ze studiami, ale „wykłada” swoje pieniądze do czasu zakończenia procedury przyznawania środków unijnych. W razie przerwania lub nieukończenia studiów przez pracownika pracodawca jest zobowiązany zwrócić środki finansowe przyznane z UE. W takim przypadku należy uznać, że pracodawca może zawrzeć z pracownikiem warunkową umowę szkoleniową, zobowiązującą pracownika wyłącznie do zwrotu kosztów studiów, jeśli je przerwie lub nie ukończy. Gdyby bowiem nastąpiła konieczność zwrotu pieniędzy przyznanych z UE, opłata za podnoszenie kwalifikacji stałaby się kosztem pracodawcy. W takiej sytuacji nie ma natomiast możliwości podpisania z pracownikiem tzw. umowy lojalnościowej zobowiązującej go do pozostawania w zatrudnieniu przez określony czas po ukończeniu studiów.
Podstawa prawna:
● art. 1031–1035 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1268).