Prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem pracownika mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować u niego trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku.
Praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest różnie kwalifikowana w zależności od okresu, kiedy pracownicy wykonywali pracę. Do 31 grudnia 2008 r. pracą zaliczaną do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze była praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (§ 2 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze).
Redakcja poleca produkt: Zmiany w prawie pracy + kodeks pracy gratis
Wskazane rozporządzenie zawierało również wykaz takich prac. Pojęcie wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oznacza, że do pracy w szczególnym warunkach lub o szczególnym charakterze:
- nie zalicza się okresów zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy, czyli np. na 3/4 etatu,
- zalicza się okresy, w których ta praca była wykonywana stale, co oznacza, że pracownik wykonywał ją normalnie każdego swojego dnia pracy.
Inaczej okresy pracy w szczególnych warunkach zostały uregulowane przez ustawę o emeryturach pomostowych, która obowiązuje od stycznia 2009 r. i reguluje te kwestie oraz zawiera wykazy pracy w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze. W przypadku kwalifikacji prac w szczególnych warunkach za okresy zatrudnienia przypadające od 1 stycznia 2009 r. należy uznać wszystkie okresy zatrudnienia na stanowisku zaliczonym do stanowisk pracy w szczególnych warunkach, jeżeli pracownik był zatrudniony na tym stanowisku w pełnym wymiarze czasu pracy.
W wynagrodzeniach
Za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze pracodawca może ustalić nieobligatoryjną gratyfikację (nie dotyczy pragmatyk służbowych).
W emeryturach i rentach
Praca w warunkach szkodliwych lub o szczególnym charakterze uprawnia do wcześniejszej emerytury.
Praca w szczególnych warunkach jest związana z czynnikami ryzyka. Mogą one wraz z wiekiem pracownika spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia. Szczególne warunki pracy są determinowane siłami natury lub procesami technologicznymi. Praca o szczególnym charakterze wymaga szczególnej odpowiedzialności oraz odpowiedniej sprawności psychofizycznej. Wykaz prac wykonywanych w szczególnych warunkach, a także lista prac o szczególnym charakterze znajdują się w załącznikach do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Nie jest pracą w szczególnych warunkach wykonywanie umowy zlecenia lub prowadzenie działalności gospodarczej, choćby nawet przedmiot tej umowy lub działalności odpowiadał rodzajowi pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uprawniającemu do uzyskania emerytury. Nie jest możliwe zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze m.in. okresu:
- w którym praca ta była wykonywana w niepełnym wymiarze czasu pracy,
- niezdolności do pracy, za który zostało wypłacone wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne,
- za który pracownik otrzymał zasiłek opiekuńczy lub macierzyński,
- usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który w okresie od 15 listopada 1991 r. do 24 lipca 1992 r. wypłacono nauczycielowi wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, a w odniesieniu do wynagrodzenia wypłaconego nauczycielowi w czasie urlopu macierzyńskiego - za okres od 15 listopada 1991 r. do 31 lipca 1992 r. - urlopu dla poratowania zdrowia, urlopu szkoleniowego, przebywania na urlopie na dalsze kształcenie, pozostawania w stanie nieczynnym.
Dołącz do nas na Facebooku
Zadaj pytanie na FORUM