Tygodniowy odpoczynek pracownika
Chcąc mówić o przysługującym pracownikowi tygodniowym odpoczynku, należy najpierw przybliżyć pojęcie tygodnia, które jest tu kluczowe. Kodeks pracy definiuje tydzień jako 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego. Tydzień rozpocznie się pierwszego dnia okresu rozliczeniowego, a zakończy wraz z końcem dnia siódmego. Tydzień rozumiany wg kodeksu pracy nie jest więc zawsze tożsamy z tygodniem kalendarzowym.
Według art. 133 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.
Zasady zapewnienia odpoczynku tygodniowego
Skrócony odpoczynek
W przypadkach dotyczących:
- pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,
- przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- przypadków zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika w związku z jego przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy
tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może być krótszy niż 35 godzin, nie może być jednak krótszy niż 24 godziny.
Dobowy i tygodniowy odpoczynek pracownika
Równoważenie odpoczynku tygodniowego
Odpoczynek, o którym mowa powinien przypadać w niedzielę. Niedziela to 24 kolejne godziny, poczynając od godziny 6.00 w tym dniu (chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina). W przypadkach kiedy mamy do czynienia z dozwoloną pracą w niedzielę, odpoczynek może oczywiście przypadać w innym dniu niż niedziela. Pracodawca w ramach odpoczynku tygodniowego może przyznać dwa dni wolne w środku tygodnia, np. poniedziałek i wtorek, a w ciągu następnego tygodnia rozpisać czas odpoczynku tygodniowego w inne dni, np. w sobotę i niedzielę. Taka sytuacja jest zgodna z przepisami prawa. Powoduje 10 dni z rzędu pracy, poczynając od środy i kończąc na następnym piątku. Ważne, by w każdym tygodniu pracy był zapewniony odpoczynek w postaci 35 godzin wolnych od pracy.
Gdyby zdarzyło się tak, że odpoczynek pracownika zostałby naruszony wezwaniem do pracy, pracodawca ma obowiązek zrównoważenia naruszonego odpoczynku pracownika. W takiej sytuacji godziny odpoczynku należy pracownikowi odpowiednio zrównoważyć.
Na czym polega system równoważnego czasu pracy?
Prawo do odpoczynku jako dobro osobiste pracownika
Co dzieje się w przypadku niezapewnienia przez pracodawcę prawa do odpoczynku? Wypowiedziała się w tej sprawie Izba Pracy Sądu Najwyższego w wyroku II PK 228/09 z dnia 18 sierpnia 2010 r. Zgodnie z SN jeżeli pracodawca nie zapewni pracownikowi dobowego lub tygodniowego odpoczynku od pracy, podwładny może żądać zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)