Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy wprowadziła enumeratywnie wyliczony katalog dni wolnych od pracy, są to:
- niedziele
- 1 stycznia – Nowy Rok
- 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
- Pierwszy dzień Wielkiej Nocy
- Drugi dzień Wielkiej Nocy
- 1 maja – Święto Państwowe (potocznie zwane „Świętem Pracy”)
- 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja
- Pierwszy dzień Zielonych Świątek
- Dzień Bożego Ciała
- 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny (data zbieżna ze Świętem Wojska Polskiego)
- 1 listopada – Uroczystość Wszystkich Świętych
- 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości
- 5 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia
- 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia
Zobacz także: Systemy czasu pracy
Na mocy ustaw szczególnych regulujących stosunek między państwem a poszczególnymi związkami wyznaniowymi i Kościołami, katalog ten uległ rozszerzeniu w stosunku do ich członków:
- Dla ewangelików i baptystów – Wielki Piątek oraz Wniebowstąpienie Pańskie (dla luteranów ponadto Święto Reformacji – 31 października a dla zielonoświątkowców dzień Pięćdziesiątnicy, czyli drugi dzień Zielonych Świątek)
- Dla adwentystów Dnia Siódmego – każdy sabat (od zachodu słońca w piątek do zachodu słońca w sobotę), pracodawca zobowiązany jest do ustalenia indywidualnego rozkładu czasu pracy z adwentystą
- Dla marawitów – 2 sierpnia i 23 sierpnia
Regulacje kodeksowe
Zgodnie z przepisami kodeksu pracy co do zasady niedziele i święta są dniami wolnymi od pracy, jednak nie ma kategorycznego zakazu jej świadczenia w tych dniach. Szereg rozwiązań zmierzających do uelastycznienia rozkładu pracy pracownika obejmuje m. in. art. 1519a ust. 3, który stanowi iż praca w święta jest dozwolona w placówkach handlowych przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności (przy czym obok występuje już bezwzględny zakaz pracy w święta w placówkach handlowych nie mieszczącej się we wspomnianej kategorii).
Ponadto art. 15110 wymienia katalog sytuacji, w których praca w niedzielę i święta jest dozwolona, np.: w systemie pracy w ruchu ciągłym, przy pracy zmianowej, niezbędnych remontach, w transporcie i komunikacji, w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej, przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, w służbie zdrowia, gastronomii, itd.
Polecamy serwis: Wynagrodzenie i inne świadczenia
Jednocześnie kodeks stanowi, iż pracownikowi wykonującemu pracę w tych sytuacjach przysługuje w zamian (w ciągu okresu rozliczeniowego) inny dzień wolny od pracy. Jeśli praca była lub ma być wykonywana w niedzielę – w pierwszej kolejności w okresie 6 dni następujących po tej niedzieli lub poprzedzających ją. Jeśli pracodawca nie jest w stanie udzielić pracownikowi dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego, przysługuje mu za to dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% wynagrodzenia).
Pracownik pracujący w niedzielę (o ile nie świadczy pracy na podstawie porozumienia o tzw. „pracy weekendowej”) powinien korzystać co najmniej raz na 4 tygodnie z niedzieli wolnej od pracy.
Prócz powyższych pracownikowi w 40 godzinnym (5 dniowym) okresie rozliczeniowym przysługuje dodatkowo jeden dzień wolny (najczęściej, zgodnie ze swobodnym wyborem pracodawcy, przypadający w sobotę).
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. 1951 nr 4 poz. 28);
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141);
- Ustawy szczególne o stosunku państwa do określonych związków wyznaniowych i Kościołów.
Zadaj pytanie na: Forum Kadry