Jakie są skutki niezastosowania przepisów o zwolnieniach grupowych do pracowników zatrudnionych na czas określony

Michał Culepa
rozwiń więcej
W przypadku zwolnień grupowych obejmujących pracowników zatrudnionych na czas określony pracodawca jest zobowiązany do przeprowadzenia zwolnień zgodnie z procedurą dotyczącą zwolnień grupowych oraz do wypłacenia odpraw przewidzianych w tej ustawie. Niezastosowanie lub naruszenie tych przepisów skutkuje koniecznością zapłaty odszkodowań za niezgodne z prawem rozwiązanie umów o pracę - niezależnie od obowiązku wypłacenia odpraw (wyrok Sądu Najwyższego z 4 grudnia 2008 r., II PK 137/08 i II PK 138/08).

Grzegorz G. i Jakub W. byli zatrudnieni w spółce R. jako informatycy na podstawie umów o pracę na czas określony. Pracodawca ten był przedsiębiorstwem prowadzącym działalność w branży informatycznej. Ze względu na specyfikę działalności i przyjęty system zarządzania personelem, normalną praktyką było w tej spółce zatrudnianie fachowców - informatyków i programistów oraz techników komputerowych na podstawie umów okresowych i to na stosunkowo długie terminy. Wspomniani wcześniej dwaj pracownicy byli zatrudnieni na podstawie umów o pracę zawartych na 5-letnie okresy. Obie umowy zawierały także stosowne klauzule o możliwości 2-tygodniowego wypowiedzenia (tak jak to określa art. 33 Kodeksu pracy).

Autopromocja

W 2006 r. w spółce R. doszło do reorganizacji zatrudnienia. Związane z tym były zwolnienia pracowników. Wprawdzie - jak się później okazało w toku postępowania dowodowego przed sądem - te redukcje zatrudnienia nosiły znamiona zwolnień grupowych, to jednak pracodawca nie zastosował trybu przewidzianego w ustawie o zwolnieniach grupowych (tj. w ustawie z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, DzU nr 90, poz. 844 ze zm.). Pracodawca nie podał przyczyny zwolnień i nie wypłacił odpraw.

Mimo to obydwaj informatycy (a także kilku innych pracowników) skierowali do sądu pozwy przeciwko spółce R., żądając wypłaty odpraw z tytułu zwolnień grupowych i odszkodowań za, ich zdaniem, niezgodne z prawem rozwiązanie umów o pracę. Powodowie twierdzili bowiem, że w ich sytuacji pracodawca powinien zastosować w całości ustawę o zwolnieniach grupowych, w szczególności jej art. 2-6, przewidujące określoną procedurę (m.in. z uzgodnieniem trybu zwolnień ze związkami zawodowymi lub przedstawicielem załogi, wydaniem regulaminu zwolnień, powiadomieniem odpowiednich służb i organów zatrudnienia itp.). Tego trybu spółka nie dochowała.

Sprawy obu pracowników toczyły się równolegle i orzeczenia zapadały podobne. Sądy I instancji uwzględniły powództwa i zasądziły w związku z rozwiązaniem umów o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników stosowne odprawy oraz odszkodowania. Apelację złożyła pozwana spółka. Sądy II instancji wprawdzie utrzymały wyroki w zakresie odpraw (zasądzając je w całości), ale oddaliły powództwa w zakresie odszkodowań z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umów o pracę. Sądy uzasadniły te orzeczenia niemożnością zastosowania wszystkich przepisów o zwolnieniach grupowych głównie dlatego, że wypowiedzenie umów o pracę na czas określony nie musi być uzasadnione. Dlatego nie jest możliwe zastosowanie trybu właściwego dla zwolnień grupowych. Natomiast rozwiązanie umów niewątpliwie nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracowników i odprawy słusznie się pracownikom należały.

Skargi kasacyjne, dotyczące już tylko odszkodowań (wyroki zasądzające odprawy ostatecznie się uprawomocniły) złożyli powodowie.

Sąd Najwyższy uwzględnił te skargi uchylając zaskarżone wyroki II instancji i oddalając apelację pozwanego. Tym samym przywrócił moc wyrokom sądów I instancji zasądzających żądane odszkodowania.

Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd Najwyższy wskazał, że ustawa o zwolnieniach grupowych dotyczy także pracowników zatrudnionych na czas określony - co do tego nie ma wątpliwości i judykatura, i większość teoretyków prawa. Ponadto dyrektywa 98/59/WE z 20 lipca 1998 r. dotycząca zbliżenia ustawodawstwa państw członkowskich w związku ze zwolnieniami grupowymi wyraźnie nakazuje stosowanie przepisów o zwolnieniach grupowych także w stosunku do pracowników zatrudnionych na podstawie umów okresowych, gdy takie zwolnienia następują przed upływem terminu lub wykonaniem tych umów (art. 1 ust. 2 pkt a dyrektywy). Co do odprawy nie może być żadnych wątpliwości. Ustawa o zwolnieniach grupowych jest regulacją szczególną w stosunku do Kodeksu pracy i musi być stosowana w pierwszej kolejności.

Inne wątpliwości co do zastosowania pozostałych przepisów ustawy o zwolnieniach grupowych, w świetle utrwalonego orzecznictwa i dyrektywy 98/59/WE, są również pozorne. Nie ma bowiem podstaw, by rezygnować w stosunku do tych pracowników z zastosowania pozostałych reguł dotyczących zwolnień grupowych, tj. procedur wskazanych w art. 2-6 ustawy o zwolnieniach grupowych (dokonanie w odpowiednich terminach uzgodnień trybu zwolnień ze związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników, ogłoszenie regulaminu zwolnień, powiadomienie odpowiednich służb i organów zatrudnienia). Tych zasad pracodawca nie zachował, a więc naruszył prawo - stwierdził sąd. Zastosowanie ma więc w tej sytuacji art. 50 § 3 Kodeksu pracy, zgodnie z którym jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy nastąpiło z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu tych umów, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. W tej sprawie zaś wszystkim powodom przysługuje 3-miesięczne odszkodowanie, zgodnie z art. 50 § 4 Kodeksu pracy. Umowy miały bowiem trwać dłużej niż wspomniane 3-miesięczne okresy.

Kadry
Składki KRUS 2024. Termin mija 30 kwietnia
28 kwi 2024

Zostały ostatnie 2 dni. Termin płatności KRUS mija 30 kwietnia 2024 r. – rolnicy opłacają składki za II kwartał. Tabela składek KRUS 2024 wskazuje wysokość składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie. Jaka jest kwota łączna składek KRUS? Ile wynosi składka pomocnika rolnika w każdym miesiącu?

Zmiany w BHP 2024. Tak powinno wyglądać miejsce pracy po 17 maja. Laptopy, krzesła biurka i nowe zasady ergonomii
26 kwi 2024

W dniu 18 października 2023 r., po ponad dwóch dekadach, zaktualizowano przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy przy użyciu monitorów ekranowych, ustanowione przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej jeszcze w 1998 roku. Do 17 maja 2024 nowelizacja zobowiązuje pracodawców do dostosowania istniejących stanowisk z monitorami ekranowymi w sposób odpowiadający nowoczesnym wymogom. Natomiast wszystkie stanowiska, które zostały stworzone po 18 października 2023 r. muszą odpowiadać nowym standardom już od momentu powstania.

Redukcja etatów w Poczcie Polskiej. Czy nowy plan transformacji przewiduje likwidację spółki?
26 kwi 2024

Zarząd Poczty Polskiej planuje w bieżącym roku zmniejszenie liczby stanowisk pracy o 5 tysięcy etatów. Wiceminister aktywów państwowych, Jacek Bartmiński, poinformował o tym w Sejmie. Przede wszystkim nie będą przedłużane umowy zlecenia oraz umowy o pracę na czas określony.

28 kwietnia Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy
26 kwi 2024

W dniu 28 kwietnia przypada Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy. Warto w tym szczególnym czasie przypomnieć sobie, że każdy człowiek ma prawo do stopy życiowej zapewniającej zdrowie i dobrobyt jego i jego rodziny, włączając w to wyżywienie, odzież, mieszkanie, opiekę lekarską i konieczne świadczenia socjalne, oraz prawo do ubezpieczenia na wypadek bezrobocia, choroby, niezdolności do pracy, wdowieństwa, starości lub utraty środków do życia w inny sposób od niego niezależny.

Ważne zmiany dla pielęgniarek i położnych
26 kwi 2024

Wreszcie sytuacja pielęgniarek i położnych będzie zrównana z innymi zawodami medycznymi.  Za organizację i realizację elementów kształcenia podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystów, farmaceutów, fizjoterapeutów, diagnostów laboratoryjnych, ratowników medycznych odpowiada Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (CMKP). W przypadku kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych jest ono monitorowane przez Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych. Będzie unifikacja i zawody medyczne będą podlegały pod CMKP.

ZUS wypłaca w 2024 roku zasiłek przedemerytalny, ile wynosi, komu przysługuje, ile czasu jest wypłacane, jak załatwić
28 kwi 2024

Takie świadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych można otrzymywać nawet przez cztery lata. Jak sama nazwa wskazuje – świadczenie przedemerytalne przysługuje osobom, które nie osiągnęły jeszcze ustawowego wieku emerytalnego, a nie są objęte ochroną przedemerytalną z innego tytułu.

Zrób zakupy 28 kwietnia. Przed Tobą długi weekend!
26 kwi 2024

W najbliższą niedzielę, 28 kwietnia, sklepy będą otwarte. Jest okazja, żeby zaopatrzyć się we wszystkie produkty niezbędne na majówkę 2024.

Zwolnienia grupowe: Jakie są zasady przyznawania i obliczania wysokości odprawy pieniężnej?
26 kwi 2024

Pracownik, którego umowa została rozwiązana w ramach zwolnień grupowych, ma prawo do odprawy pieniężnej. Jej wysokość zależy od wysokości miesięcznego wynagrodzenia pracownika i od zakładowego stażu pracy.

Koniec z personalizowanymi reklamami - internetowy identyfikator jest daną osobową
25 kwi 2024

Koniec z personalizowanymi reklamami - internetowy identyfikator jest daną osobową. Można więc domniemywać, że z Internetu znikną banery wymuszające „zgody” na profilowanie w celach marketingowych. Użytkownicy Internetu są coraz bardziej chronieni. Szczególnie teraz kiedy zapadł ważny wyrok TSUE potwierdzający coraz szery katalog danych osobowych. Trzeba też pamiętać o akcie o usługach cyfrowych w UE, który obowiązuje od lutego 2024 r. W sieci nie jest się już tak bezkarnym jak kiedyś.

MZ: dane wrażliwe nie mogą być ujawniane w rejestrze zawodów medycznych
26 kwi 2024

Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego ujawnia informacje o utracie prawa do wykonywania przez daną osobę zawodu medycznego. Przyczyny utraty mogą być różne, np. z powodu problemów ze zdrowiem psychicznym, nałogów, wyroków karnych czy dyscyplinarnych. To są dane wrażliwe - nie powinny więc być publicznie ujawniane. Łatwo sobie wyobrazić stygmatyzację tych osób i trudności życia społecznego czy zawodowego. Muszą zajść zmiany w prawie alarmują Ministerstwo Zdrowia i Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

pokaż więcej
Proszę czekać...