W celu ustalenia, czy pracownik otrzymał w danym miesiącu minimalne wynagrodzenie, czy też należy je uzupełnić, nie wystarczy ograniczyć się do sprawdzenia wysokości wynagrodzenia zasadniczego. Do minimalnego wynagrodzenia wliczeniu podlegają także inne składniki płacy pracownika.
Przykład
Pracownica szpitala zarabia 1100 zł wynagrodzenia zasadniczego. Oprócz tego przysługuje jej dodatek stażowy w wysokości 7% wynagrodzenia zasadniczego (1100 zł x 7% = 77 zł). Pracownicy nie należy się uzupełnienie wynagrodzenia do stawki minimalnej, gdyż dodatek stażowy podlega wliczeniu do minimalnego wynagrodzenia za pracę. Po zsumowaniu wynagrodzenia zasadniczego i dodatku stażowego okazuje się, że pracownica zarabia więcej niż obowiązujące w tym roku wynagrodzenie minimalne (1100 zł + 77 zł = 1177 zł).
WaŻne!
Dozwolone jest ustanowienie wynagrodzenia zasadniczego pracownika na poziomie niższym niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
Nie oznacza to jednak, że każda wypłata dokonana na rzecz pracownika jest zaliczana do wynagrodzenia minimalnego. Pracownik musi otrzymać, co najmniej takie wynagrodzenie (w br. 1126 zł - rozporządzenie z 11 września 2007 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 r., DzU nr 171, poz. 1209) ze składników zaliczanych do wynagrodzeń osobowych. Od tej reguły istnieją jednak wyjątki.
Wynagrodzenia osobowe
Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (DzU nr 200, poz. 1679 ze zm.) do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych. Wyżej wymieniona ustawa wskazuje również wyjątki od tej reguły.
Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:
• nagrody jubileuszowej,
• odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
Piśmiennictwo wskazuje również, że nie można wliczać do minimalnego wynagrodzenia dodatku za pracę w porze nocnej. Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 1518 k.p.). Już sam fakt, że dodatek ten liczony jest od stawki minimalnej wskazuje, że w zamyśle ustawodawcy miał być świadczeniem płaconym ponad tę stawkę. Przyjmując, że dodatek za pracę w nocy podlega wliczeniu do wynagrodzenia minimalnego, pracownicy wykonujący pracę w nocy, których wynagrodzenie jest niższe niż minimalne, mogliby otrzymać taką samą wypłatę jak pracownicy ze zmian dziennych. Praca w nocy nie zostałaby wówczas w żaden sposób zrekompensowana.
Do wynagrodzeń osobowych uwzględnianych w minimalnym wynagrodzeniu za pracę zalicza się w szczególności:
• wynagrodzenie zasadnicze (w formie czasowej, akordowej, prowizyjnej itd.),
• dodatki za staż pracy oraz inne dodatki, np. za znajomość języków,
• premie i nagrody,
• wynagrodzenie za dyżury (pełnienie pogotowia domowego),
• wyrównanie do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
• prowizje z tytułu umowy o pracę,
• wynagrodzenia za czas nieświadczenia pracy (urlopowe, chorobowe, przestojowe, za urlop dla poratowania zdrowia itp.),
• ekwiwalent za niewykorzystany urlop,
• odszkodowania za skrócenie okresu wypowiedzenia i dodatki wyrównawcze.
Do wynagrodzeń osobowych zalicza się również świadczenia niepieniężne, po przeliczeniu ich wartości.
Wynagrodzeniami osobowymi będą więc także bony dla pracowników, jeśli nie są sfinansowane ze środków zfśs oraz świadczenia o charakterze deputatowym (lub ich ekwiwalenty pieniężne). Do wynagrodzeń osobowych nie zalicza się wynagrodzeń z tytułu rozporządzania przez pracowników prawami autorskimi do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy.
Świadczenia wypłacane pracownikom niezaliczane do wynagrodzeń osobowych
W minimalnym wynagrodzeniu za pracę nie ujmuje się wszystkich świadczeń wypłacanych pracownikom niezaliczanych do wynagrodzeń osobowych. Przykładowy katalog tych świadczeń zawiera załącznik nr 1 poz. 131 (załącznik do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń zaktualizowany w 2003 r. i w 2005 r.) do nieobowiązującego rozporządzenia z 27 grudnia 2000 r. w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2001 (DzU z 2001 r. nr 1, poz. 2).
Na podstawie tego dokumentu wśród świadczeń niewliczanych do wynagrodzeń osobowych można wymienić m.in.:
• „trzynastki”,
• zasiłki (chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze),
• ekwiwalenty za pranie odzieży roboczej i ekwiwalenty za używanie do pracy własnej odzieży,
• wypłaty należności z tytułu odbywania podróży służbowych,
• ryczałty pieniężne za używanie własnego pojazdu do celów służbowych,
• świadczenia z zfśs,
• świadczenia urlopowe,
• odprawy z tytułu rozwiązania umowy z przyczyn niedotyczących pracowników,
• nauczycielskie dodatki mieszkaniowe,
• odprawy pośmiertne,
• odszkodowania wynikające z umowy o zakazie konkurencji.
Przykład
Pełnoetatowy pracownik zatrudniony na akord w prywatnej firmie, w której stan zatrudnienia wynosi 16 pracowników, w maju br. korzystał z 3-tygodniowego urlopu. W ostatnim dniu przed urlopem pracodawca wypłacił pracownikowi świadczenie urlopowe w wysokości 906,61 zł. Oprócz tego pracownik w maju wypracował akord w wysokości 289 zł i otrzymał wynagrodzenie urlopowe w kwocie 774 zł.
Łącznie wypłaty na rzecz pracownika w maju br. wyniosły:
906,61 zł + 289 zł + 774 zł = 1969,61 zł
W tym ze składników wliczanych do minimalnego wynagrodzenia za pracę:
289 zł + 774 zł = 1063 zł
Oznacza to, że wynagrodzenie pracownika w maju należy uzupełnić (1063 zł < 1126 zł), mimo że pracownik otrzymał w tym miesiącu świadczenie urlopowe.
Arkadiusz Mika