RADA
Za okres zwolnienia ze świadczenia pracy w trakcie wypowiedzenia pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie ustalone według zasad obliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Do tego wynagrodzenia należy więc wliczyć wynagrodzenie zasadnicze, premię comiesięczną, a także dodatek za każdą godzinę montażu dekodera u klienta.
UZASADNIENIE
Pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną. Jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - pracownik ma prawo do 60% wynagrodzenia.
Sąd Najwyższy w wyroku z 16 czerwca 2005 r. (sygn. akt I PK 260/04, OSNP 2006/9-10/145) wskazał, że pracownik zwolniony przez pracodawcę z obowiązku świadczenia pracy doznaje przeszkód w jej wykonywaniu z przyczyn dotyczących pracodawcy (art. 81 § 1 Kodeksu pracy). Z tego tytułu przysługuje mu wynagrodzenie w wysokości określonej w tym przepisie. Sytuację taką reguluje wprost właśnie art. 81 § 1 Kodeksu pracy. Nie ma więc powodu do sięgania przez analogię do przepisów dotyczących wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Przyjęcie wykładni, zgodnie z którą do sytuacji pracownika zwolnionego z obowiązku świadczenia pracy należy stosować art. 81 § 1 Kodeksu pracy, oznacza, że prawo pracownika do wynagrodzenia zostaje ograniczone do wysokości wynagrodzenia wynikającego z jego osobistego zaszeregowania, określonego m.in. stawką godzinową lub miesięczną.
Gdyby przyjąć ten sposób postępowania, oznaczałoby to, że za okres zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w trakcie wypowiedzenia pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie przestojowe. Państwa pracownik powinien otrzymywać w tym czasie wynagrodzenie obliczone na tych samych zasadach co ekwiwalent za urlop, z pominięciem dodatku za każdą godzinę montażu. Przyjęcie tego rozwiązania jest jednak krzywdzące dla pracownika. Powoduje ono pominięcie premii w wypłacanym wynagrodzeniu. Dlatego w celu obliczenia wynagrodzenia za okres wypowiedzenia należy przyjąć zasady obowiązujące przy wyliczaniu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.
W rzeczywistości zastosowanie powinna znaleźć tutaj zasada, zgodnie z którą w razie zastosowania okresu wypowiedzenia krótszego niż wymagany, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem wymaganego okresu, a pracownikowi przysługuje wynagrodzenie do czasu rozwiązania umowy (art. 49 Kodeksu pracy). Należy przyjąć, że regulacja dotycząca przysługującego za ten okres wynagrodzenia dotyczy wszystkich przypadków odsunięcia pracownika od świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia (uniemożliwienia mu świadczenia pracy). Wynagrodzenie musi być tu rozumiane jako kwota maksymalnie zbliżona do tej, jaką pracownik wypracowałby, gdyby w tym okresie świadczył pracę.
Przez nawiązanie stosunku pracy pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Jednostronne zwolnienie go z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia z realnie zmniejszonym wynagrodzeniem jest niezrealizowaniem zobowiązania obciążającego pracodawcę. Taki wniosek wynika także z uchwały Sądu Najwyższego w składzie trzech sędziów z 19 maja 1992 r. (sygn. akt I PZP 26/92, OSNC 1993/1-2/8). Sąd uznał, że pracownikowi, któremu wskutek bezpodstawnego odsunięcia od wykonywania pracy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę faktycznie skrócono ten okres, przysługuje wynagrodzenie na podstawie art. 49 Kodeksu pracy.
W celu obliczenia wynagrodzenia za okres zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy należy zatem stosować zasady służące do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
PRZYKŁAD
Pracodawca złożył Janowi Kowalskiemu oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę. Umowa rozwiąże się 30 września br. wraz z upływem 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia. Jan Kowalski został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia. Wynagrodzenie miesięczne otrzymuje w stałej stawce 1800 zł brutto. Otrzymuje także prowizję od zysku ze sprzedaży produktów na jego stanowisku pracy:
• w czerwcu br. otrzymał 600 zł,
• w lipcu br. - 590 zł,
• w sierpniu br. - 420 zł.
Do podstawy wynagrodzenia za okres wypowiedzenia należy wliczyć stałe wynagrodzenie oraz średnią kwotę prowizji otrzymanych za ostatnie 3 miesiące przypadające przed miesiącem, w którym pracownikowi zaczęło biec wypowiedzenie (czerwiec - sierpień):
1800 zł + [(600 zł + 590 zł + 420 zł) : 3 miesiące] = 2336,67 zł.
Następnie należy wyliczyć stawkę za 1 dzień urlopu. W tym celu należy podzielić podstawę wymiaru (2336,67 zł brutto) przez współczynnik urlopowy (w 2008 r. 21):
2336,67 zł : 21 = 111,27 zł.
Następnie stawkę za jeden dzień (111,27 zł) należy podzielić przez 8 godzin w celu uzyskania kwoty za jedną godzinę:
111,27 zł : 8 godz. = 13,91 zł.
Należy ustalić liczbę godzin, które pracownik przepracowałby w trakcie okresu wypowiedzenia (cały wrzesień br.):
22 dni × 8 godz. = 176 godz.
Kwotę za 1 godzinę (13,91 zł) należy pomnożyć przez liczbę godzin, które pracownik przepracowałby w trakcie okresu wypowiedzenia (176 godz.):
13,91 zł × 176 godz. = 2448,16 zł.
Tak otrzymana kwota 2448,16 zł brutto jest wynagrodzeniem za okres wypowiedzenia, w którym Jan Kowalski nie będzie wykonywał pracy.
• art. 22, art. 49, art. 81 Kodeksu pracy,
• § 1 pkt 2, § 2a rozporządzenia z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.),
• § 14-19 rozporządzenia z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.).
Marek Rotkiewicz
specjalista ds. zatrudnienia