Płatnicy do końca lutego 2012 r. musieli sporządzić roczne rozliczenie podatku za 2011 r. za podatników, którzy najpóźniej 9 stycznia 2012 r. złożyli na druku PIT-12 oświadczenie, że:
- poza dochodami uzyskanymi od płatnika nie uzyskali innych dochodów (z wyjątkiem dochodów opodatkowanych podatkiem zryczałtowanym oraz liniowym z działalności gospodarczej, a także ze zbycia nieruchomości),
- nie korzystają z innych odliczeń niż wymienione w art. 37 ust. 1a pkt 2–4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof), tj. pobranych w ciągu roku składek na ubezpieczenia społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ewentualnie zwróconych płatnikowi nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód do opodatkowania,
- nie korzystają z możliwości opodatkowania łącznego dochodów z małżonkiem bądź w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci,
- nie mają obowiązku doliczenia kwot uprzednio odliczonych, z wyjątkiem zwróconej za pośrednictwem płatnika uprzednio zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Po dokonaniu przez płatnika rocznego obliczenia podatku może wystąpić niedopłata bądź nadpłata podatku, ponieważ płatnik sporządzając to zeznanie:
- uwzględnia koszty uzyskania przychodów w wysokości wydatków faktycznie poniesionych, jeżeli koszty dojazdu pracownika do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej są wyższe niż koszty zryczałtowane (o których mowa w art. 22 ust. 11 updof); koszty te muszą zostać udokumentowane imiennymi biletami okresowymi,
- odlicza od dochodu pobrane w ciągu roku składki na ubezpieczenia społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b lub w pkt 2a updof,
- na wniosek podatnika odlicza od dochodu zwrócone płatnikowi świadczenia, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 5 updof,
- odlicza od podatku kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobraną w roku podatkowym ze środków podatnika,
- dolicza do podatku otrzymany za jego pośrednictwem zwrot uprzednio zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Niedopłata podatku
Niedopłata podatku jest wykazywana w PIT-40 w poz. 81. Stanowi ona różnicę między podatkiem wynikającym z rocznego obliczenia a sumą zaliczek pobranych od stycznia do grudnia. Niedopłatę podatku za 2011 r. należy pobrać z dochodu podatnika za marzec 2012 r. Jednak na wniosek podatnika różnicę tę można pobrać z dochodu uzyskanego za kwiecień 2012 r. (art. 37 ust. 4 zd. 1 i 2 updof).
WAŻNE!
Niedopłatę podatku można pobrać z dochodu podatnika za kwiecień jedynie na jego wniosek.
Pobraną różnicę płatnik musi wpłacić na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje właściwy dla niego naczelnik urzędu skarbowego, łącznie z zaliczkami na podatek od dochodów za miesiące, w których pobrał niedopłatę. Podatek ten płatnik będzie musiał ponadto wykazać w rocznej deklaracji PIT-4R o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w roku 2011 (w części C pkt 6). Deklarację tę należy przekazać do urzędu skarbowego do 31 stycznia 2013 r.
Jeżeli stosunek prawny uzasadniający pobór zaliczek ustał w styczniu lub w lutym 2012 r., płatnik powinien pobrać niedopłatę podatku z dochodu podatnika za miesiąc, za który została pobrana ostatnia zaliczka (art. 37 ust. 4 zd. 3 updof).
PRZYKŁAD
W sporządzonym przez pracodawcę PIT-40 powstała niedopłata podatku za 2011 r. w wysokości 302 zł. Pracodawca powinien pobrać niedopłatę z dochodu pracownika za marzec 2012 r. i wpłacić ją do urzędu skarbowego łącznie z zaliczkami na podatek za marzec 2012 r. w terminie do 20 kwietnia 2012 r. Jednak pracownik złożył pracodawcy wniosek, aby ten pobrał różnicę podatku z dochodu za kwiecień 2012 r. W związku z tym pracodawca wpłaci 302 zł do urzędu skarbowego łącznie z zaliczkami na podatek za kwiecień 2012 r. do 21 maja 2012 r. (20 maja przypada w niedzielę, dlatego termin zapłaty podatku zostaje przesunięty na najbliższy dzień roboczy). Takie działanie jest prawidłowe.
PRZYKŁAD
W sporządzonym przez pracodawcę PIT-40 dla pracownika, z którym umowa została rozwiązana 29 lutego 2012 r., powstała niedopłata podatku za 2011 r. w wysokości 201 zł. Pracodawca wypłacił pracownikowi świadczenia ze stosunku pracy 24 lutego 2012 r. pomniejszając je m.in. o niedopłatę podatku wynikającą z rozliczenia rocznego. Zarówno zaliczkę na podatek od dochodów za luty, jak i niedopłatę podatku pracodawca powinien wpłacić do urzędu skarbowego w tym samym terminie, tj. do 20 marca 2012 r.
Nadpłata podatku
Jeżeli z obliczenia rocznego wynika nadpłata (poz. 82 PIT-40), należy ją zaliczyć na poczet zaliczki należnej za marzec. Gdy nadal pozostaje nadpłata, płatnik powinien zwrócić ją podatnikowi w gotówce. Kwotę nadpłaty zaliczonej na poczet zaliczki oraz zwróconej podatnikowi w gotówce płatnik wykazuje w rocznej deklaracji PIT-4R w części C pkt 7 (art. 37 ust. 4 zd. 5 i 6 updof).
Może się jednak zdarzyć, że z podatnikiem będącym pracownikiem umowa o pracę rozwiązała się w styczniu bądź w lutym 2012 r. Przepisy nie regulują wprost zasad rozliczania nadpłaty w takiej sytuacji. Mówią jedynie o zaliczeniu nadpłaty na poczet zaliczki należnej za marzec i o zwrocie pozostałej części w gotówce, a przecież taki pracownik nie osiągnie już dochodów za marzec. Wówczas obowiązek zwrotu nadpłaty nadal ciąży na płatniku – pracodawcy. Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 31 października 2008 r. (sygn. ITPB2/415–779/08/AD), według której „rozwiązanie umowy o pracę nie zwalnia pracodawcy z obowiązku zwrotu należnej pracownikowi kwoty, stąd w niniejszym przypadku zwrot nadpłaty wynikającej z rocznego rozliczenia na formularzu PIT-40 ciąży nadal na spółce”.
Zatem należy uznać, że w takiej sytuacji nie ma przeszkód, aby wypłacić zwolnionemu pracownikowi nadpłatę w gotówce, a następnie pomniejszyć o tę kwotę zaliczki za marzec pobrane z dochodów pozostałych pracowników i rozliczyć tę nadpłatę w PIT-4R (w części C pkt 7). Jest to bowiem zwrot nadpłaty podatnikowi dokonany przez płatnika, a termin pomniejszenia zaliczek wynika z art. 37 ust. 4 updof. Płatnik w tym względzie spełnia niejako rolę urzędu skarbowego.
Podstawa prawna:
- art. 22 ust. 11, art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, pkt 2a, art. 37, art. 38 ust. 1, ust. 1a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.).