Jest to świadczenie, które może być wypłacane:
- podczas trwania stosunku pracy,
- po ustaniu stosunku pracy w czasie pobierania przez pracownika zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby.
W pierwszym przypadku ważny jest fakt pozostawania z pracodawcą w stosunku pracy. Bez znaczenia jest więc to, czy pracownik świadczył wtedy pracę, czy śmierć pracownika nastąpiła podczas urlopu wypoczynkowego, urlopu macierzyńskiego, zwolnienia chorobowego itp.
Natomiast po ustaniu stosunku pracy należy wypłacić odprawę pośmiertną, jeśli pracownik pobierał zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby.
Wysokość odprawy pośmiertnej jest uzależniona od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy (art. 93 § 2 k.p.) i wynosi równowartość:
- 1-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 3-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat,
- 6-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.
Do okresu zatrudnienia, od którego uzależnia się wysokość odprawy, wlicza się okres zatrudnienia pracownika u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła wskutek następstwa prawnego pracodawcy. Chodzi tu o przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę w myśl art. 231 k.p. oraz na podstawie innych przepisów niż Kodeks pracy.
Odprawa pośmiertna przysługuje następującym członkom rodziny pracownika:
- małżonkowi,
- innym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Zasady przyznawania odprawy pośmiertnej przewidują jej wypłatę w równych częściach dla wszystkich uprawnionych osób. Inaczej jest, gdy uprawniona jest tylko jedna osoba. W takiej sytuacji otrzymuje ona jedynie połowę należnej kwoty przysługującej z tytułu odprawy pośmiertnej.
Ważny dla pracodawcy jest fakt, że nie zawsze ma on obowiązek wypłaty rodzinie odprawy pośmiertnej. Obowiązek taki nie istnieje, gdy pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a kwota należna z odszkodowania nie jest niższa od kwoty, jaka przysługiwałaby rodzinie zmarłego z tytułu odprawy. Jeżeli jednak wysokość takiego odszkodowania byłaby niższa od odprawy, wtedy pracodawca jest zobowiązany do wypłaty uprawnionym kwoty stanowiącej różnicę między tymi świadczeniami.